Автомобиль тургунлиги

Avtomobilning turg’unlik xususiyati

Турғунлик таърифи

• Тинч ҳолатини ҳамда берилган ҳаракат йўналишини ташқи кучлар таъсирида ўзгартирмасдан (ағдарилмасдан, шатаксирамасдан, сирпанмасдан, ён томонга сурилмасдан) сақлаш қобилиятини автомобилнинг турғунлик ҳусусияти деб аталади.
•  

Автомобил турғунлигининг йўқолиши қуйидаги ҳолларда намоён бўлади

• а) автомобилнинг бўйлама ва кўндаланг текисликларда ағдарилиши;
• б) ён томонга сирпаниши;
• в) етакчи ғилдиракларнинг шатаксираб ҳаракатланиши;
• г) автомобил ўқларининг ён томонга сирпаниши

Автомобилнинг турғунлиги қуйидаги кўрсаткичлар билан характерланади

• Vφ - автомобилнинг айлана бўйлаб харакатланганда ён томонга сурила бошлаш, пайтидаги максимал (критик) тезлиги, км/соат;
• Vагд - автомобилнинг айлана бўйлаб ҳаракатланганда ағдарила бошлаш пайтидаги максимал (критик) тезлиги, км/соат;
• βφ - автомобилнинг ғилдираклари кўндаланг сурила бошлаган пайтда йўлнинг максимал (критик) нишаблик бурчаги;
• β0 - автомобил ағдарила бошлаган пайтда йўлнинг максимал (критик) нишаблик бурчаги

Автомобилнинг орқа ғилдиракларга нисбатан ағдарилишга доир схема

Автомобилнинг йўл кўндаланг қиялигида турғунлигига доир схема

Автомобилнинг вираждаги харакат жараёнидаги кучлар

Автомобиль олди ва орқа ўқларининг ёнаки харакат тезлигини юзага келиш схемаси

Автомобиль олди ва орқа ўқларининг ёнаки харакат тезлигини юзага келиш схемаси

Ғилдиракнинг ён томонга сирпанмасдан ғилдираш шарти

• бу ерда z – нормал реакция;
• x – уринма реакция;
• y- ёндан таъсир этувчи куч.

Бурилишдаги тургунлик бўйича критик тезлик

• Ағдарилиш критик тезлиги
• Сирпаниш критик тезлиги

Эксплуатацияда учрайдиган факторларнинг автомобил турғунлигига таъсири

• Солиштирма тортиш кучи
• Шинанинг солиштирма босими
• Ғилдираклар изининг мос келиш коэффициенти
• Қўшимча қаршилик
• Уринма куч
• Дифференциал механизм
• Ишқаланиш коэффициенти
• Шинанинг коэффициенти
• Осмалар