Avtomobil yo‘llari va uning ijtimoiy-iqtisodiy hayotdagi ahamiyati

Осиё шоссе йўлларининг транспорт коридорлари (5.18-расм):
Халқаро ташишларни бажариш учун яхши асос бўлиб БМТ нинг Осиё ва Тинч Океани бўйича Иқтисодий ва ижтимоий комиссиясининг остида узунлиги 140 минг км дан ортиқ бўлган Осиё шоссе йўллари тармоғининг тузилганлиги бўлди. Ҳукуматлараро Келишув 2004 йилнинг 26 апрелида ХХР нинг Шанхай шаҳрида имзоланган.
Осиё шоссе йўллари тармоғи 1959 йилдан бошлаб, асосан бир минтақадан кўпроқ худудни босиб ўтувчи халқаро аҳамиятдаги автойўл маршрутларини аниқлаш ва ривожлантиришда ўзаро актив алоқаларни ўрнатган, ЭСКАТО рамкаси остида иш олиб бораётган 32 давлатнинг муҳим ташаббусларидан бири ҳисобланади.
Буюк ипак йўлини тиклашнинг асосий мақсади - бу транспорт тизимларининг ривожланишидаги янги йўлларни ва имкониятларни яратиш, Европа ва Осиё транспорт-алоқа коридорини яхшилаш, Буюк ипак йўли минтақасидаги замонавий трансмиллий йўл инфраструктурасининг ривожланиши ҳисобланади.



5.17-расм. ТРАСЕКА маршрутлари.




5.18-расм. Осиё автомобиль йўллари тармоғи (ОАЙТ)

Ушбу машрутни қуриш мавжуд ташқи ва ички эҳтиёжлар натижасида пайдо бўлди. Ташқи эҳтиёж олдинги Совет Иттифоқи ва Шарқий Европа ҳудудида ташкил қилинган янги давлатларнинг пайдо бўлганлиги билан, бутунжаҳон иқтисодий муҳитда кучларнинг ўзаро муносабатининг сезиларли ўзгаришини аниқлаб берадиган Шарқий Осиёдаги иқтисодий потенциалининг тезкор ўсиши билан боғлиқ. Хозирги кунда Осиёга бутунжаҳон ишлаб чиқаришининг 4/1 қисми тўғри келади, яқин келажакда эса бу кўрсаткич 3/1 қисмни ташкил этади.

Буюк ипак йўли региони замонавий трансмиллий йўл инфраструктурасининг ривожланишига муҳим аҳамият бериб, ҳамда бир тизимдаги техник сиёсатини ишлаб чиқиш ва минтақа давлатларининг Осиё ва Европа орасидаги транспорт-алоқа коридорини яхшилаш бўйича ҳаракатларини бирлаштириш, сўнгги йилларда дунёнинг турли мамлакатларининг ҳукуматлари томонидан қатор халқаро келишувлар ва бошқа муҳим хужжатлар имзоланди.
Осиё-Европа ўртасидаги транспорт алоқаларини ўрнатиш мақсадида ушбу қитъа мамлакатлари томондан кўплаб қарорлар ишлаб чиқилди ва бир қатор келишувлар имзоланди.