Avtomobil yo‘llari va uning ijtimoiy iqtisodiy hayotdagi ahamiyati

Transport kommunikatsiyalarini rivojlantirish va ularning foydalanuv holatini yaxshilash Respublikamiz mustaqilligini mustahkamlashda hamda iqtisodiyotini rivojlantirishda eng dolzarb vazifalardan hisoblanadi. Respublika bo‘yicha transportda tashilayotgan xalq xo‘jaligi yuklarining 83 foizini avtomobil yo‘llari hissasiga to‘g’ri kelishi, avtomobil yo‘llari respublika iqtisodiyotining rivojlanishida asosiy omillardan biri ekanligini ko‘rsatadi

Respublikaning geografik joylashuvi shuni taqozo etadiki, jahon bozoriga chiqishda va tashqi iqtisodiy aloqalarni rivojlantirishda asosiy transport yo‘laklari avtomobil va temir yo‘llar hisoblanadi.

Respublikaning iqtisodiy rivojlanish shartlarini ta’minlaydigan xalqaro transport yo‘laklarini barpo qilish, tranzit va viloyatlar oralig’ida ishonchli transport aloqasini ta’minlash, respublikaning tashqi integratsiyalashgan va ichki birikkan yagona transport muhitini shakllantirish, qolaversa, Buyuk Ipak Yo‘lini qayta tiklash va jahon bozoriga chiqish kabi masalalar davlat yo‘l siyosatining ustuvor vazifalaridan hisoblanadi

2. O‘zbekiston Respublikasi avtomobil yo‘llari tarmog’ining zamonaviy holati

Asr boshida O‘zbekiston hududida 27 ming kilometr ot arava va izvosh yo‘llari mavjud bo‘lgan bo‘lsa, 1927 yilga kelib O‘rta Osiyoda davlat yo‘llarining jami uzunligi 5313 km ni, jumladan O‘zbekiston hududida - 923 kmni tashkil etgan. 1931 yilda Samarqanddagi yo‘l tajriba uchastkasida shag’alli qoplamaning yangi usuli sinovdan o‘tkazildi. Joylarning o‘zida bitum suyultirib ishlov berilgan usul o‘zini to‘la oqladi. 1932 yilda Buxoroda ham yo‘llar ana shu usul bilan qurila boshlandi. 1932 yilda O‘zbekistonning janubida (Jarqurg’on) og’ir smolaga boy neft’ konining ochilishi bilan uni suyuq bitum o‘rnida qo‘llana boshlanishi Respublikaning bu usulda ishlash uchun mavsumiy davrning imkoniyati kengligi mamlakatda yo‘llarning rivojlanishi uchun keng sharoitni vujudga keltirdi. 1928-1932 yillarda O‘zbekistonda birinchi bo‘lib uzunligi 62 km bo‘lgan qora qoplamali Buxoro-G’ijduvon-Qiziltepa yo‘li qurildi, ana shu yillarda uzunligi 48 km bo‘lgan Samarqand-Panjakent, Piskent-Olmaliq, Toshkent-Piskent-Murotali, Qo‘qon-Sho‘rsuv-Andijon-Kuyganyor va boshqa yo‘llar qurildi. 1937 yilda Respublikada yo‘l shoxobchalari 22 ming, jumladan qattiq qoplamali avtomobil yo‘llar 2200 km ni tashkil etdi. 1933-37 yillarda qattiq qoplamali yo‘llarning uzunligi umumiy yo‘l tarmoqlaridagi salmog’i 8% ni tashkil etdi.