Автомобил генераторлари

Rostlagich quyidagicha ishlaydi. 

Ug < Ur bo‘lganda o‘yg‘otish toki tutash kontaktlar 2, yakorcha 4, yarmo 8 orqali UCH dan o‘tadi. Ayni vaqtda tok chulg‘am 7 ga ham keladi va o‘zak 3 ni magnitlaydi. Rotorning aylanishlar chastotasi ortishi bilan Iu va Ug o‘sib boradi.

Ug > Ur bo‘lganda o‘zak 3 ning magnit maydoni prujina 6 ning tortish kuchiniyengib, yakorchani pastga tortadi va kontaktlar 2 ni uzadi. Tok UCH ga qo‘shimcha qarshilik Rq orqali uzatiladi. Natijada uyg‘otish toki Iu kamayadi va Ug pasaya boshlaydi

Ug ma’lum belgilangan qiy-matgacha kamayganda o‘zak 3 dagi magnit maydonining tortish kuchi ham kamayadi va prujina 6 ta’sirida rostlagich kontaktlari yana tutashadi. Tok UCH ga yana qarshiligi kam bo‘lgan zanjir, orqali uzatiladi va generatorning kuchlanishi yana o‘sa boshlaydi. Bu jarayon davriy ravishda 60-80 gts chastota bilan davom etadi va shu tarzda generatorning kuchlanishi belgilangan qiymat darajasida ushlab turiladi.

EMKR ning afzalligi: tuzilishi sod-da, tannarxi past;

Kamchiligi: harakatlanuvchi qismlari, ya’ni prujina, kontaktlarning borli-gidir. Prujina asta-sekin o‘zining qayishqoqligini yo‘qotadi (ya’ni yumshaydi) va bu generatorning rostlanayotgan kuchlanishi qiymatini pasayishiga olib keladi. Kontaktlar esa kuyadi, eroziyaga chalinadi. Natijada rostlagichning ishonchliligini pasayadi, ishlash muddati kamayadi.

EMKR yordamida rostlanayotgan generator-ning kuchlanishni hisoblash formulasi quyidagi ko‘rinishga ega



Buyerda s – doimiy koeffitsient, r_o va Wo – mos ravishda rostlagich chulg‘amining qarshiligi va o‘ramlar soni, d – yakorcha va o‘zak orasidagi tirqish, F_pr –prujinaning tortish kuchi.

Agar shartli ravishda r_o va Wo larni o‘zgarmas deb qabul qilsak, generatorning kuchlanishi Ug faqat d yoki F_pr bog‘liq bo‘ladi. Demak, generatorning rostlanayotgan kuchlanish qiymatini o‘zgartirish uchun yo prujinani tortish kuchi Fpr ni (asosiy rostlash usuli), yoki havoli tirqish d ni o‘zgartirish zarur