Avtomobil elektr jihozlarini ishlatish, diagnostika qilish va



Download 8,73 Mb.
Pdf ko'rish
bet18/53
Sana23.01.2022
Hajmi8,73 Mb.
#406554
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   ...   53
Bog'liq
avtomobil elektr jihozlarini ishlatis

Stator chulg‘ami zanjiridagi bitta faza-
ning uzilishi. Bunda qolgan fazalardagi zan-
2.20-rasm. Uyg‘otish
chulg‘amini korpus
bilan qisqa tutashuvga
tekshirish.
2.21-rasm. Ommetr
bilan uyg‘otish
chulg‘ami qarshiligini
o‘lchash.
2.22-rasm. Ampermetr
va voltmetr yordamida
uyg‘otish chulg‘ami
qarshiligini
aniqlash.
A
V


45
jir qarshiligi ortib ketadi, unda generator
quvvati  kamayadi  va  akkumulator  ba-
tareyasi to‘liq zaryadlanmaydi, har ikki
faza chulg‘amlarida uzilish bo‘lgan holda
statorning  hamma  chulg‘amlari  va  ge-
nerator  ishlamaydi.
Stator chulg‘amini uzilishga tekshi-
rishda lampalarni navbatma-navbat har
ikki faza uchlariga ulash orqali amalga
oshiriladi (2.24-rasm). Fazalarning bi-
ronta  g‘altagida  uzilish  bo‘lsa,  lampa
yonmaydi. Nuqsonli  chulg‘am  qayta
o‘raladi.
Stator  chulg‘amining  o‘zakka  tu-
tashuvi.  Bunday  tutashuv  chulg‘am-
larning izolatsiyasi mexanik yoki issiq-
likdan  shikastlanganligi  tufayli  sodir
bo‘ladi. Bunday nosozlik tufayli gene-
rator quvvati kamayadi, u tez-tez qizib
ketadi. Akkumulator  batareyasi  faqat
dvigatel valining katta aylanishlar chas-
totasida zaryad oladi.
Stator  chulg‘amining  o‘zakka  tuta-
shuvini 220 V li lampa bilan aniqlanadi
(2.25-rasm),  bunda  bitta  o‘zakka,  ik-
kinchisini har qanday chulg‘am uchiga
ulanadi. Lampa faqat stator chulg‘amida
o‘zakka tutashuv bo‘lsa yonadi. Nuqsonli
chulg‘am qayta o‘raladi.
Stator chulg‘ami g‘altaklaridagi o‘ram-
lararo  tutashuv.  Bu  nosozlik  chulg‘am
izolatsiyasining  qizib  ketishdan  yemi-
rilishi natijasida sodir bo‘ladi. Qisqa tu-
tashgan  g‘altaklarda  katta  kuchli  tok
o‘tadi, u g‘altakni qizdirib, chulg‘am izo-
latsiyasini yanada yemirilishga olib keladi.
Bunday nosozlik tufayli generator quv-
vati birmuncha  kamayadi,  akkumula-
tor batareyasi esa faqat dvigatel tirsakli
valining katta chastotasida zaryad oladi.
2.25-rasm. Stator
chulg‘amini korpus
bilan tutashuvga
tekshirish.
2.23-rasm. Uyg‘otish
chulg‘ami zanjiridagi tok
kuchini o‘lchash.
2.24-rasm. Stator
chulg‘amini uzilishga
tekshirish.
220 V


46
Stator chulg‘ami g‘altaklaridagi o‘ramlararo tutashuv ommetr
bilan (2.26-rasm) yoki 2.27-rasmda keltirilgan sxema bo‘yicha faza
chulg‘amlarining qarshiligini o‘lchash bilan aniqlanadi. Hamma
fazalarning qarshiligi bir xil bo‘lishi kerak.
Stator chulg‘ami g‘altaklaridagi o‘ramlararo tutashuvni ÏÄÎ-1
rusumidagi  defektoskop  (2.28-rasm)  yordami  bilan  ham  aniq-
lash mumkin. Defektoskop asosini plastmassali korpusga o‘rna-
tilgan va qabul-signal apparatlari tashkil etadi. Apparatlarning
po‘lat o‘zaklari (3 va 7) ga bittadan chulg‘am o‘ralgan. Qabul-
signal apparati chulg‘ami (6) ga neon lampa (1) si ulangan. In-
duksion apparat chulg‘am (4) elektromagnit uzgich kontakt (5)
orqali tok manbayining ikkita klemmasiga ulangan. Kontaktlarga
parallel  uchqun  so‘ndiruvchi  kondensator  (2)  ulangan.
2.26-rasm. Ommetr bilan
stator chulg‘ami qarshiligini
o‘lchash.
2.27-rasm. Ampermetr va voltmetr
yordamida stator chulg‘ami
qarshiligini aniqlash.
2.28-rasm. ÏÄÎ-1 defektoskopi — qopqog‘i olingan holda tashqi
ko‘rinishi va prinsipial sxemasi.
1
2
3
4
7
6
5


47
Chulg‘amni  tekshirishda  asbob
(2.29-rasm) shunday o‘rnatiladiki, sta-
tor o‘zaklari tishlar orasida surilishi ke-
rak.  Undan  keyin  induksion  apparat
chulg‘ami 12 V li tok manbayiga ula-
nadi. Induksion apparat zanjiridagi tok
uzgich kontaktlarini tebrantiradi, bino-
barin, o‘zak va generator stator o‘zagida
magnit oqimi pulsatsiyalanadi. Magnit
kuch chiziqlari kesishishi natijasida sta-
tor chulg‘ami g‘altagidagi e.y.k. induk-
siyalanadi. Agar g‘altakda qisqa tutash-
gan  o‘ramlar  bo‘lsa,  induksiyalangan
e.y.k. o‘zgaruvchan tok hosil qiladi va
u, o‘z navbatida, o‘zgaruvchan magnit maydonini hosil qiladi. Bu
magnit  maydon  qabul-signal  apparati  o‘zagi  orqali  tutashib,
chulg‘amda  e.y.k.  hosil  qiladi  va  uning  ta’sirida  lampa  yonadi.
Chulg‘amlarni tekshirishda defektoskop navbatma-navbat aylana
bo‘yicha stator o‘zagi tishlariga o‘rnatiladi.
Òo‘g‘rilagich bloki diodining ishdan chiqishi, uning ichki zan-
jirining  uzilishi.  Òo‘g‘rilagich  bloki  diodining  ishdan  chiqishi
katta  tok  kuchidan  qizib  ketish,  generator  kuchlanishi  ortib
ketishi va generator ishlab turgan paytda akkumulator batareya-
sini uzib qo‘yishdan sodir bo‘ladi. Òo‘g‘rilagich bloki bir xil (+
yoki –) shinalardan bir yoki bir necha diodlarning ishdan chi-
qishi generator  quvvati kamayishiga  olib keladi.  Bir paytning
o‘zida ham «+», ham «–» shinalardan diodlarning ishdan chi-
qishi  akkumulator batareyasining tutashuviga  olib  kelishi  bois
zaryad zanjirida katta tok kuchi o‘tib, natijada ko‘p hollarda «ku-
yish»ga yoki diod zanjirida uzilishga sabab bo‘ladi, bu holat sta-
tor bir fazasining uzilishi bilan teng.
Diodlarni uzilishga yoki qisqa tutashuvga tekshirish. 12 V li na-
zorat lampa yordamida yoki tester bilan to‘g‘ri va teskari yo‘na-
lishga o‘tkazuvchanligini aniqlash bilan amalga oshiriladi.
Nuqsonsiz diodda lampa faqat batareyaga ulangan bitta holatda
yonadi (2.30-rasm), uzilishda esa ikki holat ulanishida ham lampa
yonadi. Har qanday sxema bo‘yicha ulanganda lampa yonsa, diodda
qisqa tutashuv borligini bildiradi. Xuddi shunday usulda to‘g‘rilagich
bloki (–) shinkaga ulangan (2.31 va 2.32-rasmlar) va (+) shinkaga
ulangan (2.33 va 2.34-rasmlar) diodlarning har biri tekshiriladi.
2.29-rasm. ÏÄÎ-1
defektoskopi yordamida
stator chulg‘amlarini
o‘ramlararo tutashuvga
tekshirish.


48
2.30-rasm. 12 V.li nazorat lampasini to‘g‘ri (chapda) va teskari
(o‘ngda) zanjirga ulash bilan diodni tekshirish.
2.31-rasm. ÂÁàrusumidagi to‘g‘rilagich bloki (–) shinkasini
to‘g‘ri (chapda) va teskari (o‘ngda), shinkani elektr zanjiriga
ulash bilan diodni tekshirish.
2.32-rasm. ÂÁàrusumidagi to‘g‘rilagich bloki (+) shinkasini
to‘g‘ri (chapda) va teskari (o‘ngda) shinkasi elektr zanjiriga
ulash bilan diodni tekshirish.


49
Shunday qilib, diodning sozligi yoki nosozligi to‘g‘risida xu-
losa faqat 2 ta to‘g‘ri va teskari yo‘nalishda, diodning sozligi yoki
nosozligi natijalariga ko‘ra chiqariladi.

Download 8,73 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   ...   53




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish