“avtomatlashtirishning texnik vositalari” fanidan leksiyalar kursi

bevosita yozish
deb nomlangan (Write Through, 
pryamoy zapisyu ili skvoznoy). Protsessorning ancha keyingi modellarida 
teskari 
yozish
(Write Back, obratnaya zapis) qo‘llanilgan, u ancha tez ishlovchi bo‘lib, 
sababi tashqi shinaga murojaat qilish soni ancha kam talab qilinadi. 
Teskari yozish ishlatilganda yoziladigan axborot faqat kerakli qator keshda 
bo‘lmasagina asosiy xotiraga jo‘natiladi.
 
Kesh-mo‘ljalga oldi holatida esa faqat kesh 
modifikatsiyalanadi. O‘zgartirilgan axborot faqat keshda yangi qator qayta 
yozilgandagina asosiy xotiraga tushadi. Oldingi qator esa butunlayicha asosiy 
xotiraga qayta yoziladi, shu bilan birga kesh qiymatlari bilan asosiy xotira 
qiymatlarining bir xilligi tiklanadi. 
Talab etilgan qator keshda berilmagan hol bo‘lsa (kesh-mo‘ljalga olaolmadi 
holati), yozishga so‘rov tashqi shinaga yo‘naltiriladi, o‘qishga so‘rovga bir muncha 
murakkabroq ishlov beriladi. Agarda bu so‘rov xotiraning keshlanadigan hududiga 
tegishli bo‘lsa, u holda keshni butun qatorini to‘ldirish sikli bajariladi (16 bayt 
xotiradan to‘plamning qatorlaridan biriga qayta yoziladi, ushbu manzilga xizmat 
ko‘rsatadigan). Agarda so‘ralgan axborotlar bitta qatorga sig‘masa , u holda qo‘shni 
qator to‘ldiriladi. Protsessor qatorini eng tez usulda to‘ldirishga harakat qilinadi – 
paketli sikl bilan, biroq xotirani tashqi kontrolleri ancha sekin uzatishlarni 
ishlatilishini talab qilishi mumkin. 
Protsessorni axborotlarga bo‘lgan ichki so‘rovini darhol qoniqtiriladi, xotiradan 
axborotlar o‘qilishi boshlanishi bilan, qatorni to‘ldirish jarayoni axborotga ishlov 
berish bilan parallel ravishda olib borilishi mumkin. Xotiraning ushbu manzili xizmat 
ko‘rsatadigan to‘plamda agarda bo‘sh qator bo‘lsa aynan u to‘ldiriladi. Agarda bo‘sh 
joy bo‘lmasa ko‘p vaqt murojaat qilinmagan qator to‘ldiriladi. Buning uchun LRU 
bitlari ishlatiladi, ular ushbu to‘plam qatoriga har bir murojaat qilganida 
modifikatsiyalanadi. 

---

313 
Undan tashqari, qatorlarni bekor qilish (ularni haqiqiy emas deb e’lon qilish) 
va butun kesh – xotirani tozalash imkoniyati mavjud.
 
Bevosita yozishda keshni 
tozalash protsessorning maxsus tashqi signal yordamida amalga oshiriladi, dastur 
yordamida maxsus buyruqlar orqali va shuningdek dastlabki nolga o‘tkazishda – 
RESET signali bo‘yicha. Keshni tozalash yozuvga ishlov berishida, barcha 
modifikatsiya qilingan qatorlarni asosiy xotiraga bo‘shatish nazarda tutiladi. 
Qayd qilib o‘tishimiz kerakki, shaxsiy kompyuter xotira hududida keshlash 
umuman mumkin bo‘lmagan hudud mavjud (masalan, apparatli adapterlarni 
bo‘linadigan xotirasi – kengaytirish platalari).