Avtomatlashtirish tizimlarini loyihalash

21.5 – §. TEXNOLOGIK OB’EKTLARNI AVTOMATLASHTIRISH DARAJASINI ANIQLASH
Avtomatlashtirish darajasi texnologik ob’ektni boshqarish bo‘yicha insonning ishtirokisiz, avtomatik bajariladigan mehnat ulushini ifodalaydi. Uni miqdoriy baholash K ko‘rsatkich yordamida amalga oshiriladi. Bu ko‘rsatkichdan foydalanishda amaldagilarni avtomatlashtirish va qayta qurilayotgan BTOni avtomatlashtirish bo‘yicha olib borilayotgan ishlarning asosiy yo‘nalishlarini rejalashtirish holatini tahlil qilish mumkin. K ko‘rsatkichning maksimal qiymati 1 ga teng, normadagi qiymati esa 0,75—0,9 oralig‘ida olinadi. K ko‘rsatkich
(21.1)
tenglamaga ko‘ra hisoblanadi, bunda K – ayrim boshqaruv funksiyalarini avtomatlashtirish darajasining xususiy ko‘rsatkichlari, α_i – funksiyalarning «muhimlik» koeffisienti bo‘lib, mazkur funksiyalarning boshqaruvning umumiy jarayonidagi nisbiy ahamiyatini belgilaydi.
Quyida texnologik ob’ektni boshqarish funksiyalari va ularning «muhimlik» koeffisientlari keltirilgan:

I	Boshqarish funksiyalari	αi
1	Texnologik parametrlarni nazorat qilish	0.9
2	Xom ashyo, yarim fabrikag va maqsadga qaratilgan mahsulot sifati parametrlarini nazorat qilish	0.9
3	Texnologik parametrlarni qayd etish	0.7
4	Asosiy qurilma holatini nazorat qilish	1.0
5	Texnik vositalar majmuasi (TVM) mehnat qobiliyatini nazorat qilish	1.0
6	Texnik – iqtisodiy ko‘rsatkichlar (TIK) ni hisoblash	0.8
7	Texnologik holatlar tahlili	0.7
8	Ishga tushirish va to‘xtatish	0.8
9	Texnologik jarayonni boshqarish	0.9
10	Texnologik jarayonni optimallashtirish	0.9
11	Texnologik jarayonni olib borish sifatini baholash	0.7
12	Qo‘shni va yuqori darajadagi boshqaruv bilan axborot almashish	0.7

Agar avtomatlashtirish tizimi biror boshqaruv funksiyasini bajarmasa, u holda bu funksiyaning avtomatlashtirish darajasining xususiy ko‘rsatkichi nolga teng deb qabul qilinadi.

Texnologik parametrlarni nazorat qilishni avtomatlashtirish darajasi ko‘rsatkichi K₁ quyidagi tenglamadan hisoblab topiladi:
(21.2)
bunda n_1i – i- usul bo‘yicha nazorat qilinayotgan parametrlar soni, n₁₀ – nazorat qilinayotgan parametrlarning umumiy soni; K_1i – texnologik parametraarni nazorat qilishni amalga oshirishning aniq usuli koeffisienti, uning qiymatlari quyida keltirilgan: