Avtomatlashtirish sistemalarining diagnostikasini amalga oshirishdagi jihozlar

Endi masalaga boshqacha tarzda qaralsa, ya’ni tuzilmaviy parametrlar miqdorlarini chiqish jarayonlari parametrlari miqdorlari orqali topilsa, texnik diagnostikaning mohiyati kelib chiqadi.

• Endi masalaga boshqacha tarzda qaralsa, ya’ni tuzilmaviy parametrlar miqdorlarini chiqish jarayonlari parametrlari miqdorlari orqali topilsa, texnik diagnostikaning mohiyati kelib chiqadi.
• O’lchangan diagnostik parametrlar bo’yicha mexanizmning texnik holatini baholashda tuzilmaviy va diagnostik parametrlar orasidagi to’g’ri va teskari bog’lanishlarni bilish zarur [6]. Bunday bog’lanishlar sodda (a), ko’p miqdorli (b), noaniq (v) va qurama (g) bo’lishi mumkin (1-rasm).
• Tuzilmaviy va diagnostik parametrlarning o’zaro bog’lanishlari xarakteri ularning axborot beruvchanlik xususiyatlarini ifodalaydi va diagnoz qo’yishda axborotga ishlov berish usullarini belgilab beradi.

A) B) V) G)

1-rasm. Tuzilmaviy (X) va diagnostik (S) parametrlarning o’zaro bog’lanishlari shakli

2. Diagnostik parametrlarning tasnifi

• Diagostik parametrlar quyidagi alomatlari bo’yicha tasniflanadi [6]:
• 1. Tashkil bo’lish tamoyili bo’yicha:
• a) ishchi jarayonlar parametrlari (quvvat, tormozlanish yo’li va h.k.);
• b) birga sodir bo’ladigan (hamroh) jarayonlar parametrlari - diagnostik ob’ektning texnik holati bo’yicha chegaralangan axborot beradi (isish, tebranish, shovqin va h.k.);
• v) geometrik parametrlar - mexanizm detallarining o’zaro tuzilmaviy bog’lanishini aniqlaydi (tirqishlar, erkin yurish va h.k.).
• 2. Axborot turi bo’yicha:
• a) keng axborotli (kompleks);
• b) tor axborotli (lokal).
• 3. Yurgan yo’li funktsiyasi bo’yicha:
• a) uzluksiz.
• b) uzlukli.
• 4. Tuzilmaviy parametrning funktsiyasi bo’yicha:
• a) to’g’ri chiziqli: ;
• b) darajali: ;
• v) hosilali: .

5. Axborotning xarakteri, hajmi va o’zaro bog’liqligi bo’yicha:

• 5. Axborotning xarakteri, hajmi va o’zaro bog’liqligi bo’yicha:
• a) ayrim diagnostik parametrlar boshqalariga bog’liq bo’lmagan holda ob’ektning nosozligini aniq ko’rsatadi (masalan: ob’ektning podshipnigidagi lokallashgan shovqin yoki tebranishlar yeyilishning ko’payganidan va tirqishning kattalashganidan darak beradi).
• b) umumiy diagnostik parametrlar – diagnostik ob’ektning texnik holatini bir butun tarzda baholaydi (masalan: berilgan yuklamadagi dvigatelning quvvati, transmissiya agregatlarining umumiy aylanma lyuftlari yig’indisi va h. k.). Bunday parametrlar nosozlikni aniq ko’rsatmaydi.
• v) o’zaro bog’liq diagnostik parametrlar ob’ekt nosozligini bir vaqtning o’zida aniqlangan va o’lchangan ko’pgina parametrlar majmui orqali ifodalaydi. (Masalan: dvigatel kiritish klapanining zich yopilmasligi natijasida karbyuratordan tovush chiqishi va dvigatelning katta aylanishlar sonida bir maromda ishlamasligi).