BIOS(Basic Input/Output System) — asosiy kiritish-chiqarish tizimi bo‘lib, motherboard(materinskaya plata)’da alohida chip sifatida ishlaydi. Bu chipning vazifasi kompyuter va operatsion tizimni bir-biriga bog‘lashdan iborat. Har safar kompyuter yoqilganda dastlab BIOS ishlaydi, kompyuter uskunalari parametrlarini tekshiradi va operatsion tizim yuklanuvchi fayliga(dasturiga) o‘z ishini beradi(NTLDR, bootmgr).
Kompyuter yongandagi har xil yozuvlar va tovushning chiqishi, ROM(Read Only Memory) xotirada yozilgan BIOS’ning ishi.
BIOS quyidagi vazifalarni bajaradi:
— kompyuterni faollashtirish, barcha elementlarini boshlang‘ich holatga keltirish;
— kompyuter qurilmalarini dastlabki tekshiruvini amalga oshiradi(POST-test);
— kompyuter qurilma qismini dastlabki sozlash ishlarini amalga oshiradi;
— tizim resurslarini taqsimlaydi;
— PCI qurilmalarini ro‘yxatdan o‘tkazish va sozlash;
— operatsion tizimni dastlabki yuklanishini amalga oshiradi(bootmgr);
— qurilmalarni bir-biri bilan moslashuvini tekshiradi;
— elektr ta’minotini boshqarish, kompyuterni o‘chirish, uxlash holatiga o‘tkazish.
43. BIOS da ishlash va sozlamalar
Sukut bo'yicha kompyuterda BIOS sozlamalari
Shaxsiy do'stingizni (kompyuterni) tarmoqqa ulaganingizdan so'ng, asosiy OS yuklashni boshlaydi, undan keyin Windows yoki boshqa OT yuklangan qattiq disk ulanadi. Shaxsiy qurilmada BIOS sozlamalari avtomatik ravishda yoqilmaydi.
Ushbu sozlash rejimiga kirish uchun, kompyuter yoqilgandan so'ng, bitta ovozli signalni yoki yuklash xabarining boshlanishini kuting va F2 yoki DEL (O'chirish) tugmasini bir necha marta bosing (anakartga bog'liq). To'g'ri variant ekranning pastki qismida ko'rsatiladi.
Shundan so'ng, kompyuterda BIOS sozlamalari sukut bo'yicha yoqiladi. Bios sozlash jadvalining yuqori qismida joylashgan asosiy menyu elementlarining soni va nomlari farq qilishi mumkin. Biz bunday menyu uchun variantlardan birining asosiy bo'limlari va kichik bo'limlarini ko'rib chiqamiz, ular quyidagilardan iborat:
Asosiy - sana, vaqt, qattiq disklar va ulangan disklarni tanlang.
Murakkab - ushbu elementni tanlash rejimlarni tanlash va o'zgartirishga imkon beradi:
protsessor (masalan, uni haddan tashqari oshirib yuborish),
xotira
kompyuterning ulanish portlari (kirish / chiqish).
Quvvat - quvvat konfiguratsiyasini o'zgartiring.
Boot - yuklash parametrlarini o'zgartirish.
Boot sozlash konfiguratsiyasi (Boot) - OSni yuklash tezligiga va sichqoncha va klaviaturani aniqlashga ta'sir qiluvchi parametrlarni tanlash.
Asboblar - ixtisoslashtirilgan sozlamalar. Masalan, "flesh-disk" dan yangilash.
Chiqish - Chiqish. Siz o'zgarishlarni yozishingiz va bios-dan chiqishingiz yoki hamma narsani avvalgi kabi (sukut bo'yicha) qoldirishingiz mumkin.
44. Boshqarish tizimlari va ularning turlari (muntazam va moslashuvchan, ajraluvchi va ajralmas, bir jinsli va turli jinsli, maxsus, universal)
Boshqarish tizimining ta'rifi juda oddiy bo'lib chiqadi; chunki ular shunchaki boshqa tizimlarni boshqarish maqsadiga ega bo'lgan mashinalar to'plamidan iborat. Odatda, boshqaruv tizimlari elektr zanjirlaridan iborat bo'lib, ular o'zlarining qaramog'idagi tizimlarni boshqarish uchun dasturlashtirilgan.
Ushbu mashinalar inson mehnatiga nisbatan juda ko'p fazilatlarga ega, asosiysi bu yuqori muvaffaqiyat darajasi; chunki, agar boshqaruv tizimi to'g'ri dasturlashtirilgan bo'lsa, siz har qanday xatoga yo'l qo'ymaysiz.
47. Dasturiy komplekslar, ularning vazifalari, tarkibi va imkoniyatlari.
Hozirgi paytda kompyuter texnologiyalarining katta sur’atlar bilan rivojlanayotgan yo’nalishlaridan biri - dasturiy komplekslarni ishlab chiqishdir. Bunday komplekslardan eng ko’p tarqalganlari korxona va tashkilotlarni boshqarishni avtomatlashtirishga xizmat qiluvchi ofis - ilovalar (ofisnie prilojeniya) va kompyuter texnologiyalari qurilmalarining ishlash samaradorligini oshirishga xizmat qiluvchi utilit-komplekslardir.
Do'stlaringiz bilan baham: |