Avtomatlantirish va boshqaruv

Asinxron malumot uzatish. 
Bu  usul  deyarli  barcha  shaxsiy  kompyuterlarda  qo’llaniladi  va  “boshlash-
tugatish  (star-stop)  uzatish”  deb  ham  yuritiladi.  (“Asinxron”  sivyazi  qadimgi 
grekcha  so’z  bo’lib,  “vaqti  bir  xil  emas”  degan  manoni  bildiradi).  Asinxron 
uzatishda shar bir vaqt oralig’da bitta bayt (bitlar ketma-ketligi) uzatiladi. Bunda 
shar  bir baytni  tashkil  etuvchi bitlar ketma-katligi  “qavslarga” olingan va  maxsus 
boshqaruvchi bitlar (“qavslar”) ham boshlanish biti (start bit) va to’xtash biti (stop 
bit) lardan iborat.Boshlanish biti baytni tashkil etuvchi birinchi bittan oldin, to’xtash 
biti  esabaytni  tashkil  etuvchi  oxirgi  bitdan  keyin  “turadi”.  Ko’pgina  shaxsiy 

---

125 
kompyuterlarda bu usul qo’llaniladi, ammo bunda malumot uzatish tezligi nisbatan 
past. Qisqa muddat ichida katta hajmdagi malumotni uzatish uchun albatta bu metod 
ancha  noqulay.  Bu  usulning  afzalligi  shundaki,  malumot  jo’natuvchi  axborotini 
hohlagan paytda jo’natishi mumkun.