Avtomatika va elektrotexnologiya

Nazorat savollari 
1.  Shaxsiy kompyuterning dastur vositalari necha turga bo‗linadi, ularning asosiy vazifalari 
nimalardan iborat? 
2.  Dasturiy ta‘minot deganda nimani tushunasiz? 
3.  Operatsion qobiqlar deb nimaga aytiladi? 
4.  Tizimli dasturlar va ularning turlarini aytib bering. 
5.  Amaliy dasturlar va ularning turlarini aytib bering. 
 
4,5-Mavzu. Windows turkumidagi amaliyot tizimlari. (4 soat) 
 
1. 
Windows xakida umumiy tushunchalar. 

---

2. 
Windows foydalanuvchilarining doirasi.  
3. 
WINDOWS XRning ishlash shartlari.  
4. 
Windows XR menyulari. Asosiy menyu. Kontekst menyu.  
5. 
WINDOWS  XRda  darchalar  bilan  ishlash.  Aloxida  darcha  kurinishidagi  asboblar 
paneli.  
6. 
Windows XRni va uning texnik vositalarini sozlash. Masalalar panelini sozlash.  
7. 
Diskni tekshirish. Dasturlarni avtomatik ishga tushirish.  
8. 
Kompyuter  tarmog‘ida  ishlash.  Tarmoq  doirasi.  Printerni  tarmoqda  ishlash  uchun 
sozlash.  
9. 
Kompyuter  ishlash  tezligini  yaxshilash.  Diskni  defragmentatsiya  qilish  (Defrag).  Bir 
hujjatdan ikkinchisiga tez utish.  
10.  Fayllar bilan ishlash, guruhini ajratish, uchirish va nusxasini olish, nomini o‘zgartirish, 
fayllar  xaqida  ma‘lumotni  kurish,  fayllarni  izlash.  Papka  (katalog)  xosil  qilish.  Hujjatni 
ochish va saklash.  
11.  SHaxsiy  foydalanishni  boshkarish  elementlari.  User  Manager  for  Domains  orqali 
foydalanuvchi  byudjetiga  kirishni  aniklash.  Kirish  nazoratining  ruyxati.  Tarmoqning 
domen  tuzilishi  va  domenlarning  o‘zaro  munosabati.  Ishonchli  munosabatlar.  Ishonchli 
munosabatlar tarmoqda domenlarni soddalashtirish.  
12.  WIN uchun ishlashni tezlashtiruvchi yangi «foydali» dasturlar.  
13.  Total  Commander  fayl  menejerlari.  Total  Commander  tarmoq  bilan  ishlash  va 
plaginlardan foydatanish.  
14.  UNIX  turkumidagi  amaliyot  tizimlari.  Xotirani  taksimlash.  Ko‘p  foydalanuvchanlik 
himoyasi.  
15.  UNIX tizimining asosiy buyruklari. Tarmoq bilan ishlashda foydalaniladigan buyruklar.  
16.  Linux amaliyot tizimi. 
 
Microsoft  Windows  ning  paydo  bo‗lishi  mikro  kompyuterlar  tizimi  sohasida  yangi  era 
boshlanganining  belgisidir.  MSDOS  boshqaruvida  ishlovchi  1980-yillardagi  ishlanmalarning 
cho‗qqisiga aylangan windows 3.1  ga ishchi  guruhlari  uchun mo‗ljallangan Windows tizimlari 
kuchli  ilovalarni  qulay  va  o‗zlashtirishga  oson  ko‗p  vazifali  grafik  muhitda  ishga  tushurish 
imkonini beradi. Windowsda bu tizimlarning imkoniyatlari takomillashtirilgan va kengaytirilgan, 
shaxsiy  kompyuterda  ishlashga  yangicha  soddalashtirilgan  yondoshuv  ta‘minlangan.  Bundan 
tashqari  Windows  ga  zamonaviy  shaxsiy  kompyuterlarning  quvvatini  maksimal  darajada 
ishlatish imkonini beradigan bir qator eng yangi texnik yechimlar mujassamlashtirilgan. 
Windows foydalanuvchi ixtiyoriga quyidagi imkoniyatlarni taqdim etadi:  
Foydalanuvchining  to‗liq  qayta  ishlangan  interfeysi.  Yangi  interfeys  sharofati  bilan 
Windows  da  dasturlarni  ishga  tushirish,  hujjatlarni  ochish  va  saqlash,  disklar  va  arxivlar  bilan 
ishlash ancha oson va engil. Mana foydalanuvchining yangi interfeysining asosiy hususiyatlari: 
  Ishga  tushurish  tugmachasining  menyusi  (Start  Menu,  ruscha  versiyada  -  Bosh  menyu) 
siz  so‗nggi  paytlarda  ishlagan  dasturlar  va  hujjatlarga,  boshqaruv  paneli  (Control  Panel)ga, 
printerlarga va tizim utilitlardan foydalanish, ularga yo‗llashning osonlashishi ta‘minlanadi; 
  Bir dasturdan boshqasiga o‗tishga soddalashtirilgani; 
  Oldingi versiyalardagi fayllar dispetcheri (File manager)ni almashtirib kelgan Windows 
o‗tkazuvchisi (Windows Explorer)ning kuchli dastur ekanligi; 
  Serverlar ko‗rib chiqishni va tarmoq fayllariga xuddi lokal qattiq diskdagidek oson ishlov 
berish imkoini beruvchi tarmoq o‗rami nishoni (Network Neighborhood)ning borligi; 
  Tez-tez ishlatiladigan dasturlar, panellar va hujjatlar uchun yorliqlar yaratish imkoni; 
 Obyektlarning tizimini sozlashni engillashtiruvchi hususiyatlarining ro‗yxati; 
  Hujjatga  u  yaratilgan  ilovani  ishga  tushurmay  nazar  tashlash  imkonini  beruvchi  «tez 
ko‗rib chiqish» vositalarining to‗plami; 
  Sizning  kompyuteringizdagi  bo‗lganidek,  xuddi  shuningdek  tarmoq  serveridan  ham 
hoxlagan axborotni tanlashga yordam beruvchi kuchli izlash dasturi;  

---

  Siz tasodifan kerakli bo‗lgan nimanidir chiqarib tashlaganingizda sizga uni tiklashda qo‗l 
keladigan savatcha (Recycle Bin); 
  Printerlar va shriftlar bilan ishlash uchun oddiy asboblar; 
  Tizimni o‗rnatish va sozlashda foydalanuvchini kuzatuvchi «ustalar» jamoasi (Wizards). 
  Unda  kontekstli  izlash  imkoni  paydo  bo‗lgan  takomillashtirilgan  yordam  tizimining 
mavjudligi. 
Yangi tizimga o‗tish Windowsga Windowsning oldingi versiyalarining qobiqlari bo‗lgan 
dasturlar  dispetcheri  (Program  Manager)  va  fayllar  dispetcheri  ham  kirganliklari  tufayli  ham 
osonlashadi.  Shunisi  ham  borki,  ulardan  kimdir  uzoq  vaqt  foydalanishi  (agar  umuman 
foydalansa) ehtimoldan uzoq. 
