Avtomatika va elektrotexnika fakulteti 1-kus elektr mexanikasi yo’nalishi 44-20 magistranti Qosimov Baxtiyorning

MINI GES HAQIDA

• Mini gidroelektr stantsiyasi - bu katta miqdordagi elektr energiyasini ishlab chiqarmaydigan kichik gidroelektrostantsiya.
• Kichik gidroelektr stantsiyasi yoki kichik gidroelektr stantsiyasi nisbatan kam miqdordagi elektr energiyasini ishlab chiqaradigan gidroelektrostantsiyadir. Barcha mamlakatlar uchun kichik gidroelektr stantsiyasining umumiy qabul qilingan kontseptsiyasi mavjud emas, ularning o'rnatilgan quvvati bunday gidroelektr stantsiyalarining asosiy xarakteristikasi sifatida qabul qilinadi.

• Ko'pincha, Mini GESlarga kichik gidroelektr stantsiyalari kiradi, ularning o'rnatilgan quvvati 5 MVt dan oshmaydi (Avstriya, Germaniya, Polsha, Ispaniya va boshqalar). Latviya va Shvetsiyada o'rnatilgan quvvati 2 MVt gacha bo'lgan GESlar kichik, ba'zi boshqa mamlakatlarda 10 MVtgacha (Gretsiya, Irlandiya, Portugaliya) hisobga olinadi. Shuningdek, Evropaning kichik gidroelektr assotsiatsiyasining ta'rifiga muvofiq 10 MVt gacha bo'lgan kichik gidroelektr stantsiyalari ko'rib chiqilgan

Elektr energiyasi. Elektr energiyasi miqdor jixatdan elektr quvvati bilan vaqtning ko’paytmasiga teng. Elekr energiyasi vatt-sekund yoki joul bilan o’lchanadi. Amalda elektr energiyaini hisoblash uchun vatt-soat, gentovatt-soat, megovatt-soat ishlatiladi.

• Elektr energiyasi. Elektr energiyasi miqdor jixatdan elektr quvvati bilan vaqtning ko’paytmasiga teng. Elekr energiyasi vatt-sekund yoki joul bilan o’lchanadi. Amalda elektr energiyaini hisoblash uchun vatt-soat, gentovatt-soat, megovatt-soat ishlatiladi.
• Elektr toki manbai. Iste’molchilar va ularni birlashtiruvchi simlardan iborat bo’lgan sistemani elektr zanjiri deb ataladi. Quyidagi rasmda oddiy elektr zanjiri ko’rsatilgan. Bu zanjirda elektr toki I bilan elektr manbai kuchlanishi U bilan istemolchining qarshiligi R bilan ifodalanadi.

U +_
А
I
V
1.1-rasm. Oddiy elektr zanjiri

ELEKTR ENERGIYA MANBALARI VA SIFAT KO’RSATKICHLARI.

• ELEKTR ENERGIYA MANBALARI VA SIFAT KO’RSATKICHLARI.
• Elektr energiyasi elektr stansiyalarida energiya resurslari tarkibida jamlangan energiyani o‘zgartirish orqali hosil qilinadi. Bunday stansiyalar va qurilmalar ularda elektr energiyaga o‘zgartiriluvchi birlamchi energiyaning turiga muvofiq nomlanadi. Masalan, atom elektr stansiyasida yoqilg'i sifatida uran ishlatiladi, gidroelektr stansiyalarida to‘g‘on yordamida hosil qilingan yuqori bosim ostidagi suvning mexanik, issiqlik elektr stansiyasida — atom yadrosining parchalanishida hosil bo‘luvchi issiqlik, shamol qurilmasida — shamolning mexanik, quyosh stansiyasi yoki qurilmasida — quyosh radiatsiyasining issiqlik energiyalari elektr energiyasiga aylantiriluvchi birlamchi energiyadir. Elektr energetika sanoati elektr energiyani ishlab chiqarish manbalariga ko’ra uch tarmoqqa bo’linadi. Bular atom, gidro va issiqlik elektr energetika tarmoqlaridir. Ularning jahon elektr energiyasi ishlab chiqarishdagi hissasi o’z o’rnida 16, 15, 69 foizlarga teng.