Avtomatik boshqarish tizimlarini

Texnologik operatsiyalarni me’yorlash usullari.

Texnologik operatsiyalarning bajarilish unumdorligi, texnologik jarayonning tejamkorlik me’zoni bo'lib, texnik jihatdan asoslangan vaqt normasi bilan aniqlanadi (GOST 3.1109-82). Vaqt normasi — ma’lum ishlab chiqarish sharoitida bitta yoki bir nechta tegishli malakaga ega bo'lgan bajaruvchilar tomonidan muayyan hajmdagi ishga sarflangan (reglamentlashtirilgan) vaqtga aytiladi. Ishlab chiqarish normasi deb m a’lum tashkiUy-texnik sharoitda bitta yoki bir nechta tegishli malakali bajaruvchilar tomonidan vaqt birligida bajariluvchi reglamentlashtirilgan hajmdagi ishga aytiladi. Vaqt normasini aniqlashning uchta usuli mavjud: 1) sarflangan ishchi vaqtni kuzatish asosida; 2) normativlar asosida; 3) tipiklashtirilgan yirik normativlar bo'yicha solishtirish va hisoblash asosida. Birinchi usulda, vaqt normasini bevosita ishlab chiqarish sharoitida har bir ishchi joyda sarflangan vaqt kuzatuv asosida o'rganish yo'li bilan aniqlanadi. Bu usul ilg'or tajribalami va normativlar ishlab chiqishlami umumiylashtirish uchun qo'llaniladi. Ikkinchi usulda ish (operatsiya)ning alohida elementlarini bajarilish vaqti uzunligi normativini qo'llab, operatsiyalaming davom etish vaqti hisoblanadi. Uchinchi usulda operatsiyalami normalash tipiklashtirilgan normativlar bo'yicha taxminiy hisoblashlar asosida olib boriladi. Birinchi, ikkinchi normalash usuilari seriyalab ommaviy ishlab chiqarishda qo'llaniladi, uchinchi usul esa donalab va mayda seriyalab ishlab chiqarishda ishlatiladi.