“аvtomatik boshqarish nazariyasi“ fanidan tuzuvchi: energetika fakulteti

---

“АVTOMATIK BOSHQARISH NAZARIYASI“ 
FANIDAN 
 
 
Tuzuvchi: ENERGETIKA FAKULTETI
“ELEKTRONIKA VA ASBOBSOZLIK” КАФЕДРАСИ
Asistenti, D.X.Raxmonov
5311000-TJICHAB yo‘nalishi talabalari uchun.
 

---

3-mavzu. Avtomatik boshqarishning asosiy ko‘rinishlari. Stabillash. Programmali boshqarish. Kuzatuvchi 
sistemalar. 
Optimal boshqarish. Adaptiv sistemalar. Kuzatuvchi sistemalar. Rostlashning asosiy qonunlari 
Reja: 
1. Rostlashning asosiy qonunlari. 
2. Optimal boshqarish. Adaptiv sistemalar. Kuzatuvchi sistemalar. 
Tayanch so‘z va iboralar:
 
Avtomatik boshqarish,
polzunov qonuniyati,
 
asosiy teskari bog‘lanish,
adaptiv 
sistemalar, optimal boshqarish. 
 
Avtomatik boshqarish tizimlarida teskari bog‘lanish (aloqa) degan tushuncha bor bo‘lib, unda sozlanayotgan 
chiqishdagi o‘zgaruvchining haqiqiy qiymatlari kirishga beriladi. Bu qiymat berilayotgan qiymat bilan solishtiriladi. 
Agar tizim kirishiga berilayotgan teskari bog‘lanish signali, vaqtning har qanday lahzalarida, faqat ob'ektning
chiqishidagi o‘zgaruvchining turlanishi qiymatlariga proporsional bo‘lsa, bunday teskari bog‘lanish 
dag‘al
 
teskari 
bog‘lanish deb ataladi. Bordiyu, teskari bog‘lanish signali nafaqat chiqishdagi o‘zgaruvchi turlangandagina paydo 
bo‘lsa, bunday teskari bog‘lanish 
moslashuvchan
 
(qayishqoq) teskari bog‘lanish deb ataladi. 

---

Amalda uchraydigan talay dag‘al teskari bog‘lanishlarda sozlanayotgan o‘zgaruvchining haqiqiy 
qiymatlari bilan oldindan belgilangan kattaligini solishtirib ko‘rish imkoniyati mavjud bo‘lib, ularda o‘rin olgan 
farqlarni mos tushmaslik-signal xatoligini aniqlash mumkin. Aniqlangan farq sozlagich kirishiga uzatilib chiqishdagi 
o‘zgaruvchini belgilangan qiymatlarda ushlab turishga xizmat qiladi. Bunday usul