Avtoelektron emissiya (aee) o’tkazgich sirtida tashqi yuqori

Avtoelektron emissiya mexanizmi. Avtoelektron emissiya yordamida o’rganish

metodlari. Avtoelektron emissiya qo’llanilgan asboblar.

Avtoelektron emissiya (AEE) o’tkazgich sirtida tashqi yuqori

kuchlanganlikli elektr maydoni (E = 10

7 V·sm-1

) borligida yuzaga keladi. Bunday

sharoitdagi elektronlar emissiyasi qattiq jism elektronlarining sirt-vakuum

chegarasidagi potensial to’siqni tunnellanib o’tishi natijasida yuzaga keladi va

energiya sarfi bilan amalga oshadigan boshqa tur elektron emissiyalariga nisbatan

bunda emissiya energiya sarfisiz amalga oshadi. Elektronni qattiq jism sirtida x> a

sharti bajarilganda, bu yerda a – panjara parametri, tutib turuvchi kuch

⁄ . Metallar uchun elektronning chiqish ishi

⁄ . Tashqi maydon

potensial to’siqqa ikki yoqlama ta’sir ko’rsatadi: birinchidan uning balandligini

pasaytirib, bu bilan chiqish ishini kamaytiradi (Shottki effekti), ikkinchidan to’siq

shaklini o’zgartirib uning shaffofligini oshiradi. AEE tok zichligi j o’tkazgich

ichidan to’siqqa kelayotgan ne elektronlar oqimi zichligining bir qismi bo’lib,

to’siqning shaffofligi D bilan aniqlanadi:

∫

( ) ( )

Bu yerda α- o’tkazgich sirtiga normal bo’lgan elektron impulsi komponentasi bilan

bog’langan energiyasining ulushi; E- sirtdagi elektr maydon kuchlanganligi.

Keltirilgan formuladan, AEE tok zichligi o’tkazgichdagi elektronlar

konsentrasiyasiga va ularning energiya bo’yicha taqsimotiga, hamda shaffoflikni

belgilaydigan potensial to’siqning balandligi va shakliga bog’liqligi kelib chiqadi.