Август 2020 10-қисм

Август 2020 10-қисм
Тошкент
sifatli tashkil etishda samarali qo‘llay olishi kasbiy kompetentlikning eng asosiy komponentidir. 
Jumladan: 
O‘z ustida mustaqil ishlash, faoliyatini doimo tahlil qilib, unga nisbatan tanqidiy munosabatda 
bo‘lish, shaxsiy malakasini muntazam oshirib borish: kompyuter, axborot kommunikatsiya 
texnologiyalaridan foydalanish va ta’lim-tarbiya jarayonida qo‘llay olish ko‘nikmalariga ega 
bo‘lish: 
O‘quv-tarbiya jarayonini sifatli tashkil etishda zamonaviy innovatsion pedagogik va 
axborot texnologiyalari hamda metodlarni to‘g‘ri tanlash va qo‘llay olish ko‘nikmasiga ega 
bo‘lish:Chuqur kasbiy bilimdonlikka ega bo‘lish: O‘zlashtirilgan ijtimoiy tajribalarni qayta 
ishlash, izlanuvchanlik va ijodkorlik faoliyatlarida namoyon bo‘ladigan aniq ifodalangan kasbiy 
yo‘naltirilganlik, bilimlarni egallash faolligi:Bo‘lajak tarbiyachilarning o‘z xizmat faoliyatlarida 
uchraydigan har qanday nostandart vaziyatlarda mustaqil ravishda qaror qabul qila olishga, 
shuningdek, barcha voqea va hodisalarni, dalillarni tahlil qila olishga asos yaratadigan ilmiy 
tafakkurni rivojlantirish: Tanqidiy fikr yurita olish va ta’lim jarayonida yuzaga kelgan muammoli 
vaziyatlarni ijobiy hal eta olish: Millat va jahon madaniyatini egallash, ta’lim olish jarayonini 
anglash, o‘zining pedagogik qobiliyatini takomillashtirish, o‘z-o‘zini rivojlantirish, tadqiqotchilik 
faoliyatini rivojlantirish kabi keng doirani o‘z ichiga olgan mustaqil ta’limni tashkil etish:Ta’lim 
oluvchilarni kasbiy faoliyatga tayyorlashni individuallashtirish orqali aqliy va amaliy faoliyatda 
o‘zining individual uslublariga ega bo‘lish imkonini beradigan, modernizatsiyalashgan mazmun 
asosidagi professional ta’limni tashkil etish. Oliy ta’lim muassasasida olgan bilimlari orqali 
bo‘lajak tarbiyachining shaxsiy intellektual boyligi, ichki madaniyati, kasbiy tajribasi, kasbiy 
kompetentligi shakllantiriladi. 
Demak, bo‘lajak tarbiyachilarning kasbiy kompetentligini modernizatsiyalashgan mazmun 
asosidagi professional ta’lim jarayonida shakllantirish quyidagi ko‘nikma va malakalarni 
rivojlantirish imkonini beradi: 
Mustaqil ravishda, buyruqni kutmasdan birinchi kunidanoq muvaffaqiyatli ish olib borishga 
tayyor bo‘lish.Ижтимоий муносабатларда фаоллик кўрсатиш кўникма, малакаларига эгалик, 
касбий фаолиятда субъектлар билан мулоқотга кириша олиш.O‘z kasbiy faoliyati o‘ta mas’uli
-
yat va ahamiyat kasb etishini anglash.Kasbiy faoliyatida jamiyat manfaatlarini o‘z shaxsiy man
-
faatlaridan ustuvor deb bilish, burch hissining rivojlanganligi.Kasbiy vazifalarini muvaffaqiyatli 
bajarish uchun kasbiy kompetentlikning yetarli darajada shakllanganligi.Kutilmagan vaziyatlarda 
o‘zining dunyoqarashi, bilimi va tajribasiga tayangan holda to‘g‘ri qarorlar qabul qila olish.
Yuksak kasbiy malaka va ma’naviy-axloqiy fazilatlarga, mantiqiy fikrlash qobiliyatiga ega bo‘lib 
borish.Shaxsiy sifatlar, kasbiy prinsip va normalar rivojlanishi.Yangi muammolarni hal etishda 
faoliyatning oldindan ma’lum bo‘lgan usullari va yo‘llarini qayta ishlash va hokazo. 
Shu nuqtayi nazardan, bo‘lajak tarbiyachi murakkab topshiriqlarni bajarishda, davlat ta`lim 
standartlarini bajarish uchun zarur bo‘lgan кўникма, малака foydalana bilishi, o‘z kamchilik va 
xatolarini vaqtida sezishi, ta’lim muassasasida olingan bilimlarni ijodiy qo‘llashga erishishi, har 
bir hodisa yoki voqeaga erkin tarzda e’tibor qaratishi, unga ham mantiqiy, ham ehtiros bilan yon-
dasha bilishi, har bir hodisani o‘rganish uchun bir-birini to‘ldiruvchi bir necha modellarni qo‘llay 
olish xususiyatlarini shakllantirib borishi lozim. 
Bo‘lajak tarbiyachilarning muhim ma’naviy fazilatlari tarkibiga odatiy va nostandart vaziyat-
larda ham muvaffaqiyatli va xatosiz faoliyatni amalga oshirish qobiliyati hamda kasbiy faoliyat-
ning mustahkamligini ta’riflaydigan kasbiy kompetentlikni ham kiritish lozim. Bu fazilatning o‘zi
-
ga xos xususiyati shundan iboratki, u vaziyatning kutilmagan sharoitida umuminsoniy, ma’naviy 
va kasbiy madaniyatni o‘zlashtirishning yuqori darajasi bilan o‘zaro bog‘liq bo‘lgan holda xi-
zmat-mansab vazifalarini muvaffaqiyatli bajarishga asos bo‘ladi.
ФОЙДАЛАНИЛГАН АДАБИЁТЛАР РЎЙХАТИ
1) Робертс Р.Д., Мэттьюс Дж., Зайднер М., Люсин Д.В. Эмоциональный интеллект: 
проблемы теории, измерения и применения на практике// Журнал высшей Школы экономики.
– М.: 2004. № 4. (1). – С. 3-24.
2) Баратов Ш.Р. Социально-психологические основы создания психологической 
службы в Ўзбекистане: Автореф. дис. … докт. психол. наук. – Ташкент. 1998. – 37 с. 
3) Куницина В.Н., Казаринова Н.В., Погольша В.М. Межличностное общение/ Учебник 
для ВЎЗов. – СПб.: «Питер», 2002 – 322 с
4) Савенков А.И. Эмоциональный и социальный интеллект как предик-торы жизненного 
успеха// Вестник практической психологии образования. – М.: 2006. – №1(6). – С. 30-39

---

240