Август 2020 10-қисм



Download 3,39 Mb.
Pdf ko'rish
bet197/368
Sana07.07.2022
Hajmi3,39 Mb.
#752732
1   ...   193   194   195   196   197   198   199   200   ...   368
Bog'liq
10.Pedagogika yonalishi 1 qism

Август 2020 10-қисм
Тошкент
Bu metodlardan munozarali masalalarni hal etishda, mavzu yuzasidan bahs-munozaralar o‘tka-
zishda. Yoki bo‘lmasam o‘quv-seminarlari yakunida o‘quv reja asosida biror bir bo‘lim yakunida, 
umumlashtiruvchi darslarda qo‘llanilishi mumkin. Bu metodlar erkin fikrlashga, o‘z fikrini himoya 
qilishga, o‘z fikrini boshqalarga yetkaza olishiga, shu fikrlarni tahlil qilishga, mavzuni chuqur va 
teranroq anglab yetishga, hamda o‘tilgan o‘quv mashg‘ulotlari samarali o‘tishiga yordam beradi 
va xotirada uzoqroq saqlanadi. 
Foydalanilgan adabiyotlar:
1.N.Rahmattullayev, H.Omonov, Sh.Mirkomolov. Kimyo o‘qitish metodikasi Toshkent, -Iqti
-
sod-moliya, 2013. 
2.H.A.Parpiyev, A.G.Muftaxov, H.R.Rahimov Anorganik kimyo. -Toshkent O‘zbekiston, 2003. 


194
Август 2020 10-қисм
Тошкент
O’QUVCHILARNI TARBIYALASHDA ONA TILINING TARBIYAVIY AHAMIYATI
Abduvaliyeva Dilrabo Adilovna, oliy toifali o’qituvchi
Andijon viloyati Buloqboshi tumani 13-umumiy o’rta ta’lim maktabi
dil.abduvalieva@inbox.uz
Annotatsiya: 
Til – millatning ma’naviy boyligi bo‘lishi bilan bir qatorda xalqning madaniyati, 
urf-odati, uning turmush tarzi hamda tarixi hamdir.
Kalit so’zlar: 
ona tili, Navoiy, til. 
Tilning tarbiyaviy ahamiyati deganda ushbu tilda yozilgan bir-biridan ajoyib yozma manbalarni 
ham ko‘rsatishimiz mumkin. Ularda hayotni tarix bilan bog‘laydigan hamda ulg‘ayayotgan yosh 
avlodni ajdodlarga munosib avlod sifatida tarbiyalaydigan xususiyat ham borki, ularning barchasi 
til yordamida yuzaga chiqqan. Negaki aynan shu asarlar orqali til yashab avloddan avlodga 
o‘tib yashab kelmoqda. Farzandlarini ma’naviyatli, ahloqli qilib tarbiyalash qadim zamonlardan 
dunyo xalqlarining asriy orzusi bo‘lib kelmoqda. 
Buyuk allomalarimiz fikriga e’tibor qaratadigan bo‘lsak, so‘z mulkining sultoni, Alisher 
Navoiy “Ko‘ngil maxzanining qulfi til va ul maxzanning kalitin so‘z bil deb uqtirsa, Abdulla 
Avloniy “Har bir millatning dunyoda borligini ko‘rsatadigan oyinayi hayoti til va adabiyotdir. 
Milliy tilni yo‘qotmak milat ruhini yo‘qotmakdir” – deb ta’kidlaydi. Shu o‘rinda rus tarixchisi 
Shobelevning ona tilining xalqlar hayotidagi o‘rnini anglab “Millatni yo‘q qilish uchun u yerga 
qurol ko‘tarib borish shart emas, uning tilini, ma’naviyatini, adabiyotini yo‘q qilish kerak, shunda 
millatning o‘zi yo‘q bo‘lib ketadi” degan fikrini ham keltirishimiz mumkin. 
Bizning buyuk bobolarimiz ham o‘z ona tilimizning boy imkoniyatlaridan keng foydalangan 
holda avlodlarga haqiqiy ma’noda tilimiz imkoniyatlarini ko‘rsatadigan va shuning bilan 
birgalikda ma’naviy-ahloqiy jihatdan dasturul amal bo‘ladigan ko‘pgina yozma manbalar ham 
yozib qoldirganki, ular bugungi avlodni ota-bobolariga mos, mard, tanti va eng asosiysi yuksak 
ma’naviyatli va teran ahloqli qilib tarbiyalashda yetakchi o‘rinni egallab kelmoqda. Bunday shoh 
asarlar qatoriga xalqimiz bilan birgalikda boyib borayotgan og‘zaki ijod namunalarimizning gultoji 
bo‘lgan “Alpomish” dostonini kiritishimiz mumkin. Doston va u yozilgan tilning ahamiyatini 
ustozimiz N.Mahmudov ta’biri bilan aytganda “Alpomish” dostonida o‘zbek xalqining ko‘hna 
va hamisha navqiron tili o‘zining butun salohiyati bilan jilvalangan. Bundan ko‘rinib turibdiki, 
doston nafaqat o‘z g‘oyasi bilan, balki o‘z tili bilan ham xalq yuragidan chuqur iz olgan. 
Bundan tashqari o‘zbek adabiy tilining shakllanishiga va yangi taraqqiyot pog‘onasiga 
ko‘tarilishiga ulkan xissa qo‘shgan buyuk mutafakkir Alisher Navoiy o‘zining shoh asari “Xamsa” 
ni turkiy tilda yaratib, tilning cheksiz imkoniyati va yuksak qudratini yaxlitligicha namoyon 
qildi. Shuni alohida ta’kidlash joizki, dunyoning taniqli yozuvchilari Aleksandr Pushkin o‘z 
asarlarida 21193 ta, Vilyam Shekspir 20000 dan ortiq so‘z qo‘llagan bo‘lsa, Alisher Navoiy 
26035 ta so‘zdan foydalanib yana bir bor tilimizning boy imkoniyatlarini ko‘rsatib yosh avlodga 
har jihatdan o‘rnak bo‘ladigan qahramonlar obrazini yaratdi. Ayniqsa, Xamsa dostonlari tarkibiga 
kiruvchi “Farhod va Shirin” dostoni bosh qahramonlaridan biri Farhod timsolida ma’naviy-
ahloqiy jihatdan yetuk, komil inson timsolini yaratib zamonlar osha barchaga o‘rnak bo‘larli 
obraz yaratdi. 
Hozirda tilimiz o‘zining boy imkoniyatlariga tayanib bugungi kun farzandini turli davralarda 
bo‘ladigan muloqotga mos nutq egasi sifatida ham tarbiyalaydi, ya’ni kim bilan qanday muomala 
qilish, kabi sifatlar ham borki, ularsiz kishi qanotini yo‘qotgan qushga o‘xshab qoladi. Zero, 
dono xalqimiz bejizga “Til – dil kaliti” deb uqtirmaydi. Ona tilimiz, o‘zbek tilimizning keng 
imkoniyatlarini ilg‘ab rossiyalik tilshunos olima A.M.Kozlyanina “O‘zbek tili nafis va musiqa 
ohangiday jarangdor” deb tan olgani ham bejiz emas, albatta. 
Adabiyotlar:
1. O‘zbekiston milliy ensiklopediyasi, O‘zbek tilining izohli lug‘ati, -T., 2006. 
2. N.Mahmudov, Tilimizning tilla sandig‘i, Toshkent, G‘ofur G‘ulom nomidagi nashriyot-
matbaa ijodiy uyi, 2012.


195

Download 3,39 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   193   194   195   196   197   198   199   200   ...   368




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish