Август 2020 10-қисм

Август 2020 10-қисм
Тошкент
TA’LIM BERISHDA INTERFAOLMETODLARDANSAMARALI FOYDALANISH
G.T.Xudayberganova, TTA Urganch filiali akademik litseyi kafedra mudiri
Sh.Y.Kurbanova, TTA Urganch filiali akademik litseyi o’qituvchisi
Telefon: [phone]
Annotatsiya: 
ushbu maqolada ta’lim muassasalarida o’quvchilarga ta’lim berishda interfaol 
metodlarning ahamiyati va ulardan samarali foydalanish haqida fikr yuritilgan.
Kalit so‘zlar: 
Ta’lim, texnologiya, pedagogik texnologiyalar, interfaol usul, samaradorlik, 
o‘qitish, interfaol o‘qitish
Ta’lim sohasi mamlakat ijtimoiy sohasining muhim tarkibiy bo‘g‘ini bo‘lib, ushbu sohani 
qo‘llab-quvvatlashga davlat tomonidan katta e’tibor qaratilmoqda. Xususan, bu borada 
O‘zbekiston Respublikasi prezidentining 2017-yil 7-fevralda pF-4947-sonli “O‘zbekiston 
Respublikasini yanada rivojlantirish bo‘yicha Harakatlar strategiyasi to‘g‘risida”gi Farmon qabul 
qilindi. Farmonga asosan,2017-2021-yillarda O‘zbekiston Respublikasini rivojlantirishning 
beshta ustuvor yo‘nalishi bo‘yichaHarakatlar strategiyasi ishlab chiqilib, uning IV bandi ijtimoiy 
sohani rivojlantirishning ustuvor yo‘nalishlari deb nomlanadi. Uning 4-bandi “Ta’lim va fan 
sohasini rivojlantirish” o‘z ichiga uzluksiz ta’lim tizimini yanada takomillashtirish, sifatli ta’lim 
xizmatlari imkoniyatlarini oshirish, mehnat bozorining zamonaviy ehtiyojlariga mos yuqori 
malakali kadrlar tayyorlash siyosatini davom ettirishni oladi.
Darhaqiqat, mamlakatimizda ta’lim-tarbiya tizimini yangi bosqichga ko‘tarish, pedagog 
kadrlar tayyorlash sifatini ilg‘or xalqaro standartlar asosida takomillashtirish va oliy pedagogik 
ta’lim bilan qamrov darajasini oshirish borasida izchil chora-tadbirlar amalga oshirib kelinmoqda. 
Xalqni boy intellektual merosi va umumbashariy qadriyatlari asosida zamonaviy madaniyat, 
iqtisodiyot, fan-texnika va texnologiyalarning yutuqlari asosida mukammal tizimini shakllantirish 
O‘zbekiston taraqqiyotining muhim shartidir. Ushbu vazifani uddalash har bir pedagog, muhandis-
pedagog va tarbiyachidan zo‘r g‘ayrat bilan ishlashni talab etadi. 
Mamlakatimizda isloh qilish davom etayotgan uzluksiz ta’lim va malakali mutaxassis kadrlar 
tayyorlash tizimini hozirgi zamon talablari asosida tubdan yangilash, buning uchun ilm-fan, 
texnika, ilg‘or pedagogik texnologiyalar erishgan yutuqlardan samarali foydalanish, xususan, 
ta’limning interfaol metodlaridan foydalanishni taqozo etadi. 
Interfaol usul (metod)larni o‘quv jarayonida qo‘llash ta’lim tizimida kundan - kunga 
rivojlanibbormoqda. Bu, o‘z navbatida, o‘quv jarayonini liberallashtirish, demokratlashtrish, 
hamkorlik, hamjodkorlikda ushbu jarayonni yanada takomillashtirib borishni taqozo etmoqda. 
Bu o‘quv jarayoni markazida o‘quvchi bo‘lishini inobatga olgan holda, o‘quv jarayoni unga mos 
va xos ravishda tashkil qilishga qaratilgan bo‘lib, o‘quvchilarni nima uchun o‘qitish, nimaga 
o‘qitish, nimalarni o‘qitish, qanday o‘qitish kerak, degan savollarga aniq va atroflicha javob 
topishga to‘g‘ri keladi. 
Shaxsga qaratilgan ta’lim o‘quvchining o‘quv harakatini maqsadga muvofiq tashkil etishni 
etishni yangi pedagogik texnologiyalarsiz tasavvur qilib bo‘lmaydi. Natijada, mazkur ta’lim 
o‘qituvchi va o‘quvchiga doir ijod izlanish, uzluksiz o‘z ustida ishlash imkoniyatini beradi. 
Bu holatning ijobiy kechishi ta’limda sifat va samaradorlikni kafolatidir. Bu ta’lim interfaol 
metodlarlarga asoslanib, ayniqsa undan pedagogikta’lim fanidagi dars jarayonida foydalanish 
o‘quvchilarda qiziqish va taassurotlarni kengaytirishga xizmat qiladi.Shuningdek, yangi pedagogik 
ta’lim texnologiyalari ta’lim tizimida keng qo‘llanilmoqda. Unga texnologiya kattayordamberadi.
Aslida“texnologiya” so’ziyunoncha “techne” so‘zidan olingan bo‘lib, mahorat, san’at va 
“logos”so‘z, ta’limotdeganma’nolarni anglatadi.
Ma’lumki, ta’limdagi metod yoki usullar – samaradorlik garovi hisoblanadi. Chunki, 
insoniyat paydo bo‘lgandan buyon o‘z avlodlarini munosib hayot kechirishga tayyorlashga urinib 
kelmoqda. Ammo, hech qaysi bir zamonda insonning ma’naviyati hozirgidek muhim ahamiyat 
kasb etgan emas.O‘qitish metodlari o‘quv jarayonini amalga oshirish, ya’ni o‘qitish va o‘qish 
usullari bo‘lganligidan, har bir metodni ikki tomondan – o‘qituvchi faoliyati va o‘quvchilar 
faoliyati nuqtai nazaridan qarash kerak. Shu bois, o‘qitish metodlarini bilim manbalari bo‘yicha 
noan’anaviy vaan’anaviy metodlar guruhlariga ajratiladi.Noan’anaviy metodlar interaktiv 
metodlarga asoslanadi. Biroq, noan’anaviy metodda ta’lim jarayoni markazida o‘quvchi bo‘lib, 

---

323