Август 2020 10-қисм

Август 2020 10-қисм
Тошкент
BOSHLANG‘ICH TA’LIMGA KOMPETENSIYAVIY YONDASHUV
Namozova Sanobar Saidovna,
Samarqand viloyati, Paxtachi tumani 
47-umumiy o‘rta ta’lim maktabi Boshlang‘ich sinf o‘qituvchisi
Annotatsiya:
Maqolada kompetensiya tushunchasi, uning lug‘aviy ma’nosi kasbiy kompetentlik 
jarayonining namoyon bo‘lishi haqida fikr yuritilgan. 
Kalit so‘zlar:
Ta’lim-tarbiya, jarayon, pedagog, kompetentlik, kasbiy kompetentlik, sifat, 
amaliy faoliyat.
“Maktab o‘zgarmasa, jamiyat o‘zgarmaydi. 
Bu – aksioma. Buni inkor qilib bo‘lmaydi.”
Sh.M.Mirziyoyev.
Boshlang‘ich ta’lim jarayoni mustaqil davlatning ta’lim-tarbiya tizimida umumiy o‘rta 
ta’limning dastlabki bosqichi sifatida namoyon bo’ladi. Inson hayotining serunum davri bo’lgan 
boshlang’ich sinfda xotiraning kuchi nihoyatda o’tkir, bilim o‘rganishga ishtiyoq baland bo‘ladi. 
Mamlakatimizda ta’lim tizimida amalga oshirilayotgan o’zgarishlar va islohotlar, tabiiyki 
kompetentli yondashuvni talab etmoqda. Buning uchun kasbiy amaliyotda va hayotda o’z 
sohasini puxta egallagan, zamonaviy bilimlarni mukammal bilgan va uni muvaffaqqiyatli qo’llash 
qobiliyatiga ega bo’lgan pedagog kadrlar zarur.[1]
kompetent yondashuv pedagog-o’qituvchilarning ijtimoiy, kommunikativ, kasbiy va 
boshqa shaxsiy sifatlarni shakllantirishga yo’naltirilgan bo’lib, o’qituvchidan bilim, malaka 
va ko’nikmalarni o’quvchilarga oddiygina yetkazib bermasdan, ularda kasbiy bilimdonlikni 
rivojlantirishni talab etadi.
Avvalo, “kompetensiya” tushunchasining mazmunini aniqlashtirib olish zarur.
“Kompetensiya”-(lotincha so’z bo’lib,erishaman, to’g’ri kelaman ma’nolarini bildiradi). Fan 
bo’yicha egallangan nazariy bilim, amaliy ko’nikma va malakalarni kundalik hayotida duch 
keladigan amaliy va nazariy masalalarni yechishda foydalanib, amaliyotda qo’llay olishdir.[2]
Kompetentlik-(lotincha, competens-layoqatli, qobiliyatli).Kompetentlik tarkibiga kasbiy bilim, 
ko’nikma va malakalardan tashqari, tashabbuskorlik, guruhda ishlash layoqati, kommunikativ 
qobiliyati, mantiqiy fikrlash, axborotdan foydalana olish xususiyatlari kiradi.
kompetensiyani shakllantirishga yo’naltirilgan ta’lim o’quvchilarda egallagan bilim, 
ko’nikma va malakalarni o’z kasbiy va ijtimoiy faoliyatlarida amaliy qo’llash kompetensiyalarini 
shakllantirishga yo’naltirilgan ta’limdir.
umumta’limiy kompetensiyalar maktabda o’qitiladigan fanlarni o’zlashtirishda asosiy tarkibiy 
qism bo’lishi maqsadga muvofiqdir. Maktab ta’limi davrida o’quvchi eng asosiy fuqarolik 
kompetensiyasini o’zlashtiradi va ta’limning keying bosqichlarida ham mazkur kompetensiyaning 
yetakchilik roli saqlanib qolishi kerak.
Xulosa qilib aytganda, umumiy o’rta ta’lim tizimiga kompetent yondashuvni tadbiq etish 
bilim, ko’nikma va malaka, amaliy faoliyat usullarini shaxsiy tajribaga aylantirish imkoniyatini 
beradi va o’quvchining o’zini o’zi rivojlantirishi, mustaqil firklashi, ijodiy faolligini oshirishni 
kafolatlaydi.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO‘YXATI:
1. Karimov I.A. Barkamol avlod - O’zbekiston taraqqiyotining poydevori.- T., “O’zbekiston”, 
1997.
2. www.ziyonet.uz
3. U.Y.Elmurodov “O’qituvchi va o’quvchi yoshlarda kompetensiyani shakllantirish 
samaradorligini oshirish”

---

104