Август 2020 10-қисм

1. 
фарберман Б.л. Передовые педагогические технологии. -т.: фан, 2000.
2. 
Холмухаммедов м.м. ва бошкалар. таълим педагогик технологиялари. услубий 
кўлланма. – Самарканд, 2005. 

---

77
Август 2020 10-қисм
Тошкент
BOSHLANG’ICH SINFLARDA ATROF MUHITNI MUHOFAZA QILISH VA 
EKOLOGIK TARBIYANI SHAKLLANTIRISHDA INTERFAOL USULLARNING 
AHAMIYATI
Akbarova Feruza Madaminova 
Andijon viloyati Ulug’nor tumani 
XTBga qarashli 8- umumta’lim 
maktabning boshlang‘ich sinf o
‘
qituvchisi 
Telefon : [phone]
Annotatsiya: 
Ushbu maqolada boshlang’ich sinflarda bolalarni atrof muhitni muhofaza 
qilish tabiatga bo’lgan muhabbat bilan ulg’ayish va ekologik tarbiyani shakllantirish haqida 
so‘z yuritilgan .
Kalit so‘zlar:
Boshlang‘ich, ta’lim, tabiatshunoslik, tabiat, muhofaza.
Boshlang’ich sinflarda innovatsion texnologiyalardan foydalanib darslarni tashkil etish 
ta’limda yuqori sifat va samaradorlikka olib keladi. Boshlang’ich ta’lim tizimidagi innovatsion 
texnologiyalarning yo’nalishlari, boshlang’ich sinf o’quvchilarining ta’lim mazmunini 
o’zlashtirishlariga innovatsion yondashish, boshlang’ich ta’lim jarayonida interfaol ta’lim 
metodlarini tanlash va amalda qo’llash orqali o’quvchilarning faolligini oshirish dolzarb 
pedagogik muammo hisoblanadi. Boshlang’ich sinflar ta’lim tizimining poydevoridir. 
Boshlang’ich sinf o’quvchilari ta’lim olishni burch ekanligini anglab yetadilar. Dars vaqtida 
o’quvchi faoliyatiga qo’yilgan yuqori baho o’quvchilarda ruhiy tetiklik, shodlik, iftixor kabi 
hissiy kechinmalarni tug’diradi. SHunday ekan boshlang’ich ta’lim o’qituvchisi har tomonlama 
yetuk, o’tkir diplamat, o’z kasbini ustasi, intellekutal salohiyatga ega shaxs bo’lishi shart.
Atrof-muhitni asrash va tabiatga muhabbat uyg’otish tabiat faning ilmiy nazariy asoslarini 
o`quvchilar ongiga singdirish, ularni tabbiatga g`amhurlik ruhida tarbiyalash dolzarb pedagogik 
muammolardan biridir.O`qituvchi ekologik ta’lim-tarbiyaga oid olib borayotgan har bir 
mashg`ulotni ma’lum bir mavzuga bag`ishlab o`tkazishi maqsadga muvofiqdir. O`quvchilarning 
ekologik ongini o`stirish, o`zligini anglash, tabiiy boyliklar, hayvonot dunyosi va o’simliklar 
olamini asrab-avaylash, e’zozlash ruhida tarbiyalash boshlang`ich sinf o`qituvchisiga alohida 
mas’uliyat yuklaydi.O`qituvchi o`quvchilarga tabiatga oid bilimni berishda noan’anaviy 
usullardan foydalaniishi zarur. Bunday noan’anaviy usullar atrof-muhitda ro’y berayotgan voqyea-
hodisalarni yaxshiroq mushohada qilishga undaydi. Ayniqsa,amaliyot bilan uzviy bog`langan 
mavzular asosida tashkil qilingan tabiat qo’yniga sayohat darslari o`quvchilarning ekologik 
fikrlash qobiliyatlarini rivojlantirib, ularning o`rganayotgan muammoli masalalarning mohiyatini 
kengroq tasavvur qilishlariga yordam beradi. Dala va bog`larda, o`tloqlarda zubturum, qoqio`t, 
shuvoq, ajriq, sachratqi, ayiqtovon, suvzamchi, ariq bo`ylarida yalpiz kabi o`simliklar o`sadi. 
Bu o`simliklarning ayrimlari dorivor o`simliklar hisoblanadi. Masalan, zubturumning barglari 
odamning yara, kuygan yoki ari chaqqan joyiga qo`yib davolanadi. Barglaridan shamollash, 
oshqozon va ichak kasalliklarini davolashda ham foydalaniladi. 
Xulosa qilib shuni aytish mumkinki, zamonaviy pedagogik texnologiyalarga asoslangan 
bunday dars o`quvchilarning inson va tabiat o`rtasidagi munosabatalarini anglashlariga, atrof-
muhitga salbiy va ijobiy ta‟sirlar natijasini tushunib yetishlariga asosiy kuch bo`lib xizmat qilishi 
muqarrar. 
O`quvchilarga birinchi sinfdan boshlab ularni o`rab turgan tabiat haqida, o`simliklar dunyosi 
haqida tushuncha berish, boshlang`ich sinf o`qituvchilar oldidagi dolzarb masaladir.Men ish 
faoliyatim davomida quyidagi xulosalarga keldim. 
Boshlang`ich sinf o`quvchilarining oldiga qo`ygan vazifalaridan biri boshlang`ich sinf 
o`quvchilarini ilk maktabga qadam qo`yganidanoq ularga ona tabiatga va undagi o`simliklkar 
dunyosiga mehr– muhabbatnishakllantirishdan iboratdir. 
Tabiatshunoslik dasturi biologik, geografik tabiatda bo‟ladigan fizik,kimyoviy jarayonlar 
to`g`risida elementlar tushunchalarning o`zlashtirishini nazarda tutadi. Har bir tabiatshunoslik 
darsida eng muhim maxsus tushunchalarni ajratish g`oyat muhimdir. Ular tabiatshunoslik 
tushunchalarini izchillik bilan kengaytirib borishni qulaylashtiradi, ilmiy dunyoqarashning 
shakllanishini ta‟minlanadi. 

---

78