«avesto»-tarixiy manba sifatida


"Ibodatin ijobat-qilgumdir men albat



Download 21,44 Kb.
bet2/5
Sana23.06.2022
Hajmi21,44 Kb.
#695190
1   2   3   4   5
Bog'liq
«AVESTO»-TARIXIY MANBA SIFATIDA (восстановлен)

"Ibodatin ijobat-qilgumdir men albat,
Xoh faqir, xoh podshohning"
Avesto davri jamoasi xaqida gap ketganda, eng kichik jamoa birlashmasi urug’ sifatida namoyon bo’lsa, urug’lar birlashib, mamlakat yoki davlatni tashkil etgan.

NARSHAXIYNING BUXORO TARIXI ASARI-TARIXIY MANBA SIFATIDA
Reja:
1. Narshaxiy
2. Buxoro tarixi asari.

Buxoro sharqning kõhna shaharlaridan bõlib, u jahon sivilizatsiyasi, G'arb va Sharqning birlashtiruvchi Buyuk Ipak yõlining rivojlanishiga, shuningdek õzbek davkatchiligining shakllanishiga buyuk hissa qõshgan, asrlar davomida katta-kichik davlatlarning poytaxti bõlgan.


Rim Yevropa-G'arb sivilizatsiyasining rivojida qanchalik katta ahamiyat kasb etgan bõlsa, Sharq- Islom sivilizatsiyasi taqdirida Buxoro ham xuddi shunday vazifani õtaydi
Buxoroning vujudga kelish, shakllanishi haqida talaygina tarixiy manbalar mavjud. IX asrda Muhammad al-Mustafiy, X asrda Muhammad al-Idrisiy, Narshaxiy, Abu Ja'far Zaydi Tabariy, Mahmud Qoshg'ariy, Muhammad Ba'lamiy, Muhammad an-Nasafiy, XII arsda Muhammad ibn Nasr Kuboiy, Zufar ibn Umar, Muhammad Nishopuriy kabi yuzlab tarixchi olimlarning tarixiy, geografik, ilmiy adabiy asarlari shular jumlasidan.
“Buxoro tarixi" 943-944 yillarda (Nasr ibn Ahmad Somoniy 914-943 davrida) Abu Bakr Muhammad ibn Ja'far ibn Zakariyo ibn Shakir an-Narshaxiy tomonidan arab tilida yozilgan bõlib, bu asar bizgacha yetib kelmagan va bugungi kunda mavjud emas. Manbashunos olim A.Rasulov tadqiqotlariga kõra "Buxoro tarixi" 1892 yil fransuz olimi Ch.Shifer, 1897 yili rus olimi N.Lixomish, 1939 yili fors tarixchisi Mudarris Rizoviy, 1957 yili ingliz olimi R.Frayler tomonidan chuqur õrganilgani, mavjud nusxalari aniqlanganligi, tatqiqot natijalari asoslanganligi va e'lon qilinganligi va bu borada ilmiy izlanishlarni davom ettirish lozimligini kõrsatdi.
Buxoro tarixining" bosh sõzida aytilganidek uni dastavval Buxoroning Narshax qishloģidan bõlgan Abu Bakr Muhammad ibn Ja'far an-Narshaxiy 943-944 yillarda arab tilida yozgan. Hozirda Narshaxiyning nomi O’rta Osiyoning VIII - XII asrlar tarixiga oid deyarli barcha ilmiy tadqiqot ishlarida tilga olinadi-yu, ammo uning hayotiga oid tõliq ma'lumot keltirilmaydi. Bunga sabab, uning õz asarida ham va unga yaqin davrlarda yashagan boshqa mualliflar asarlarida ham shunday ma'lumotlarning kiritilmaganligidir. Faqat Samoniyning "Kitob ul-ansab" asarida uning tõliq nomi Abu Bakr Muhammad ibn Ja'far ibn Zakariyo ibn Xattob ibn Sharik ekanligi va u Buxoro axlidan bõlib, 286 (899) yili tuģilgan va 384 (959-960) yili vafot etganligi eslatiladi.
Asarning bizgacha yetib kelgan nusxasining bosh sõzida aytilishicha, 1128 yili asli hozirgi Quva shahridan bõlgan Abu Nasr Ahmad ibn Muhammad ibn Nasr al-Quboviy Narshaxiyning kitobini "kõpchilik kishilar arab tilida yozilgan kitobni õqishga raģbat kõrsatmaganliklari" sababli õz dõstlarining iltimosiga binoan arabchadan fors tiliga tarjima qilgan.
,,Buxoro tarixi” asarining arab tilidagi asl nusxasi bizgacha yetib kelmagan. Uning hozirgi kungacha mavjudligi to’g’risida biror bir ma’lumot yo’q. Asarni 1128-yilda asli hozirgi Quva shahridan bo’lgan Abu Nasr Ahmad ibn Muhammad ibn Nasr al Quboviy arab tilidan o’qish qiyin bo’lganligi uchun , fors tiliga tarjima qiladi. Lekin tarjima qilish paytida keraksiz va o’qilishi qiyin bo’lgan so’zlarni tarjimadan chiqarib tashlagan va natijada asar qisqargan. 1178-1179-yillarda Muhammad ibn Zufar ibn Umar fors tilidagi tarjimani qaytadan tarjima qiladi va asar yana qisqartiriladi. Ushbu asarda 1220-yilgacha bo’lib o’tgan voqealar haqida qisqacha ma’lumotlar uchraydi. Bundan shunday xulosaga kelib chiqadiki asar bir necha marta tarjima qilingan va tarjima qilgan shaxslar tomonidan ilovalar kiritib borilgan.


Download 21,44 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish