Audit va iqtisodiy tahlil

XULOSA VA TAKLIFLAR 
Xususiy sektor korxonalarida to’g’ri soliqlar hisobi va auditini 
takomillashtirish bo‘yicha olib borilgan ilmiy tadqiqotlar natijasida quyidagicha 
xulosalarga kelindi:
1. Iqtisodiyotni erkinlashtirish sharoitida soliqlar tizimini boshqarishning 
nazariy-uslubiy va amaliy jabhalarini tadqiq etish e’tibor talab qilinayotgan soha 
bo‘lib qolmoqda.
Soliqlar – bu jismoniy va yuridik shaxslar daromadlari hamda mulklaridan 
ma’lum (qonunda belgilangan) bir qismini davlatning moliyaviy imkoniyatini 
ta’minlash maqsadida majburiylik, qaytarmaslik, davlat majburlovini qo‘llashlik 
asosida byudjetga o‘tkazishning birdan-bir qonuniy usulidir.
Soliqqa tortishning nazariy asoslaridan kelib chiqib, soliq siyosatini amalga 
oshirish bu borada optimal variantni tanlab olishni talab etadi. Soliqlar davlatning 
barcha yo‘nalishdagi faoliyati uchun zarur bo‘lgan asosiy moliya manbalardan biri 
bo‘lib, u hukumatning ustuvor yo‘nalishlarini rivojlantirish bo‘yicha amalga 
oshirishdagi asosiy qurolidir. Davlat iqtisodiyotini soliqlar orqali tartibga solish bu 
davlat byudjetini tashkil etishning usuli bo‘lsa, soliqqa tortish yo‘li bilan esa 
jamiyatdagi u yoki bu jarayonlarini rivojlanishiga ta’sir etish mumkin bo‘ladi. 
Ya’ni, davlatning mavjudligi bu soliqlar bilan chambarchas bog‘liq bo‘ladi, chunki 
soliq tushumlari davlatning iqtisodiy mustaqilligining asosiy manbai bo‘lib xizmat 
qiladi.
2. Bitiruv malakaviy ishida soliqlarni tasniflash masalalari ham ko‘rib 
o‘tildi hamda byudjet parametrlaridagi ma’lumotlar asosida soliqlarning yangicha 
tasnifi keltirildi. Unga ko’ra soliqlar bevosita soliqlar (yuridik shaxslardan 
olinadigan foyda solig’i, savdo va umumiy ovqatlanish korxonalari uchun yagona 
soliq to’lovidan Davlat byudjetiga ajratmalar, jismoniy shaxslar daromadiga 
soliqlar, yagona soliq to‘lovidan Davlat byudjetiga ajratmalar, shu jumladan 
mikrofirmalar va kichik korxonalardan ajratmalar, tadbirkorlik faoliyatining ayrim 
turlari bo‘yicha qat’iy belgilangan soliq), bilvosita soliqlar (qo’shilgan qiymat 
solig’i, aksiz solig’i, bojxona boji, abonent raqamlaridan foydalanganlik uchun 

---

58 
to‘lov), Resurs to’lovlari va mulk solig’i (mulk solig’i, yer solig’i,