Audit” kafedrasi “audit” fanidan O’quv-uslubiy majmua

Tranzaksiya bo‘yicha agentning yakuniy hisoboti

Provayder	Servis	So‘mma	Hisob- varaqqa so‘mma	Agentning vositachilik haqi	Tranzaksiya- lar soni
UzMobile	Hisob-varaqni to‘ldirish	3 000	2 820	120	1
Bilayn	Hisob-varaqni to‘ldirish	344 400	323 990	13 522	114
UCell	Hisob-varaqni to‘ldirish	514 905	484 549	20 058	218
Jami:		862 305	811 359	33 700	333

Provayder	Naqd so‘mma	Plastik kartalar- dan so‘mma	Qayd etilgan naqd so‘mma	Depozitdan olingan naqd so‘mma	Haq	Tranzak- siyalar soni
UzMobile	3 000	0	2 820	2 880	120	1
Bilayn	344 400	0	323 990	330 878	13 522	114
Ucell	514 905	0	484 549	494 847	20 058	218
Jami	862 305	0	811 359	828 605	33 700	333

Yuqorida keltirilgan muomalalar korxona buxgalteri tomonidan quyidagi tartibda hisobga olingan:

Xo‘jalik operatsiyasining mazmuni	So‘mma (so‘m)	hisobvaraqlar korrespondensiyasi
		Debet	kredit
Bosh agent bilan shartnoma tuzish chog‘ida kafillik badali o‘tkazilgan	1 500 000	5530 4890	5110 5530
Jismoniy shaxslardan naqd pul mablag‘lari (to‘lovlar) qabul qilingan	862 305	5010	4890
Naqd pul mablag‘lari inkassatsiyalangan	862 305	5710 5531	5010 5710
Aholidan to‘lovlarni qabul qilish bo‘yicha ko‘rsatilgan xizmatlar uchun olingan haq so‘mmasi aks ettirilgan	33 700	5110 4890	5531 9030
Maxsus hisobvaraqdan pul mablag‘lari bosh agentga kafillik badali sifatida o‘tkazilgan	828 605	4890	5531

Talab qilinadi:

1. Auditor ushbu vaziyatni baholash uchun qaysi me’yoriy hujjatlardan foydalanishi lozim?

2. Ushbu holatda auditor qanday audit usullaridan foydalanishi lozim?

3. Korxona buxgalteri tomonidan yuqoridagi muomalalar to‘g‘ri hisobga olinganligini tekshirib, auditorlik dalolatnomasini tuzing.
ASOSIY ADABIYOTLAR

1. 
   Karla M.Johnstone, Audrey A.Gramling, Larry E.Rittenberg. Auditing a risk-based approach to conducting a quality audit. USA, 2014 910 pages
   
2. 
   Advanced Auditing and Assurance by Louise Kelly, March 2013
   
3. 
   Wally Smieliauskas, Kate Bewley. Auditing: An International Approach Hardcover. McGraw-Hill Ryerson; 6 edition. 800 pages
   
4. 
   David O'Regan. International Auditing: Practical Resource Guide 1st Edition, Wiley; 1 edition, 312 pages.
   
5. 
   Audit /darslik/ Sh.N.Fayziev , R.D.Dusmuratov, A.A.Karimov, I.N.Kuziev, A.Z.Avlokulov -T.: IQTISOD MOLIYA 2015. 420 bet.
   
6. 
   «Audit» o‘quv qo‘llanma (amaliy mashg‘ulot o‘tish uchun) Meliyev I.I., Qo‘shmatov O.Q., Sherimbetov I.X., Avazov I.R. (i.f.n., dotsent I.Qo‘ziyev tahriri ostida) – T.:IQTOSOD MOLIYA, 2015. – 212 b.
   

QO’SHIMCHA ADABIYOTLAR

7. 
   Advanced Auditing and Professional Ethics - CA Final Paperback – 2015 by CA Surbhi Bansal (Author), Bestword Publication Pvt.Ltd; 11 edition (2015)
   
8. 
   Rick Hayes, Philip Wallage, Hans Gortemaker. Principles of auditing. An introduction to international standards on auditing. Edingburh Gate, Harlow CM20 2JE UNITED KINGDOM. Prentice Hall; 3 edition (March 30, 2015), 736 pages
   
9. 
   Audit: uchebnoe posobie/ V.A.Erofeeva, V.A. Piskunov, T.I. Bityukova. – 2-e izd. pererab. i dop. – M.: Izdatelstvo Yurayt, Visshee obrazovanie, 2010. -638 s.
   
10. 
    Bichkova S., Itigalova E. Audit: uchebnoe posobie. – M.: “Magistr”, 2009 g. -463 str.
    
11. 
    Audit bezopasnosti firmi: Teoriya i praktika. Uchebnoe posobie dlya studentov. - M.: Paradigma, 2005. - 352 str.
    
12. 
    Auditorlik faoliyati buyicha uslubiy kullanmalar tupalami./ X.Kosimov, L.Yugay, A.Xoshimova, B.Pardaev, B.Abdunazarov.-Toshkent, 2010.-320 b.
    
13. 
    Sbornik metodicheskix ukazaniy po auditu/ X.Kosimov, L.Yugay, A.Xoshimova, B.Pardaev, Sostavitel: B.Abdunazarov.-Tashkent, 2009.-304 s.
    
14. 
    Gracheva M.E. Mejdunarodnie standarti audita (MSA): Uchebnoe posobie. - M.:
    

Internet saytlari:

www.ziyonet.uz,

www.lex.uz

www.iasc.org.uk,

www.aicpa.org

14-MAVZU:ISHLAB CHIQARISH JARAYONI AUDITI

14-MAVZU:ISHLAB CHIQARISH JARAYONI AUDITI

Takrorlash uchun savollar

1. 
   Ishlab chiqarish xarajatlari auditining oldiga qanday maqsad qo’yiladi?
   
2. 
   Ishlab chiqarish xarajatlari auditining qanday me’yoriy asoslari va xususiyatlari mavjud?
   
3. 
   Asosiy ishlab chiqarish tarmoqlarini auditorlik tekshiruvidan o’tkazish qanday amalga oshiriladi?
   
4. 
   Yordamchi ishlab chiqarishlar auditi qanday amalga oshiriladi?
   
5. 
   Umumishlab chiqarish xarajatlari auditi qanday amalga oshiriladi?
   
6. 
   Mahsulot tannarxi to’g’ri aniqlanganligini tekshirish qanday amalga oshiriladi?
   
7. 
   Ishlab chiqarishdagi brak auditi qanday amalga oshiriladi?
   
8. 
   Tayyor mahsulotni baholashning auditi qanday amalga oshiriladi?
   
9. 
   Tayyor mahsulotning saqlanishi auditi qanday amalga oshiriladi?
   
10. 
    Sotish xarajatlari auditi qanday amalga oshiriladi?
    
11. 
    Tayyor mahsulotlarni jo’natish bo’yicha muomalalar to’g’riligining auditi qanday amalga oshiriladi?
    

Masala. Ishlab chiqarish korxonasini auditorlik tekshiruvidan o’tkazish vaqtida quyidagilar aniqlandi:

1. 
   Korxona xodimlariga meditsina xizmati ko’rsatish uchun pul to’langan:
   

Debet 2510-“Umumishlab chiqarish xarajatlari” schyoti -3000000 so’m;

Kredit 5110-“Hisob-kitob schyoti” schyoti -3000000 so’m,

2. 
   Korxona xodimlari farzandlarining dam olishlari uchun lagerga putyovka olingan:
   

Debet 9430-“Boshqa operatsion xarajatlar” schyoti -1500000 so’m;

Kredit 5110-“Hisob-kitob schyoti” schyoti -1500000 so’m,

3. 
   Oborot mablag’larini to’ldirish uchun olingan qisqa muddatli kredit foizi to’langan:
   

Debet 6810-“Qisqa muddatli kreditlar” schyoti -74000 so’m;

Kredit 5110-“Hisob-kitob schyoti” schyoti -74000 so’m,

4. 
   8- mart «Xotin-qizlar bayrami» munosabati bilan sovg’a olingan
   

Debet 9430-“Boshqa operatsion xarajatlar” schyoti -270000 so’m;

Kredit 5010-“Milliy valyutadagi pul mablag’lari” schyoti -270000 so’m,

Talab qilinadi:

1. Auditor ushbu vaziyatni baholash uchun qaysi me’yoriy hujjatlardan foydalanishi lozim;

2. Xarajatlarni hisobga olishdagi xatoliklarni aniqlang.
Masala. Auditor tomonidan uskunani montaj qilish uchun sarflangan xarajatlarni ishlab chiqarish xarajatlari tarkibiga kiritilganligi aniqlandi. Ushbu montaj ishlari montaj qiluvchi tashkilot tomonidan bajarilgan bo’lib, ushbu montaj amaldagi asosiy vositalarni rekonstruktsiya (modernizatsiya) qilish ishlari tarkibiga kiritiladi.

Talab qilinadi:

1. Bu holatda qanday me’yoriy hujjat buzilgan? Xatoning sababini aniqlang va ushbu muomalalarni aks ettiruvchi buxgalteriya provodkalarini bering.

2. Ushbu holatda auditor qanday audit usullaridan foydalanishi lozim?

3. Xato va kamchiliklar ro’yxati jadvalini tuzing.

Masala. “Adolat” kompaniyasi o’z mijozi “Bek” kompaniyasiga tovarlar uchun 10 kun ichida to’lovni amalga oshirish sharti bilan 5% li chegirmani taklif etgan. To’lovning eng uzoq muddati 30 kun. shartnomaga muvofiq xaridor kompaniyaga “Adolat” kompaniyasi tomonidan tovarlar 1 iyulda jo’natilgan. to’lovning dastlabki summasi 10000 mln. so’mni tashkil qilgan. Bunda “adolat” kompaniyasi bosh buxgalteri tomonidan quyidagi yozuvlar berilgan:

1 iyul holatiga:

Debet 4010-“Xaridor va buyurtmachilardan olinadigan schyotlar” schyoti -10000000 so’m;

Kredit 9020-“Tovarlarni sotishdan olingan daromad” schyoti -10000000 so’m,

Debet 9120-“Sotilgan tovarlar tannarxi” schyoti -9000000 so’m;

Kredit 2910-“Ombordagi tovarlar” schyoti -9000000 so’m, yozuvi berilgan.

Tekshiruv natijalariga ko’ra xaridor tomonidan to’lov 9 iyulda o’tkzilgan va unga buxgalter tomonidan quyidagicha o’tkazma bergan:

Debet 5110-“Hisob-kitob schyoti” schyoti -10000000 so’m;

Kredit 4010-“Xaridor va buyurtmachilardan olinadigan schyotlar” schyoti -10000000 so’m,

Talab etiladi

1. 
   Yuqoridagi ma’lumotlar asosida to’g’ri buxgalteriya provodkalarini to’g’riligini tekshiring va auditorlik hisoboti uchun ma’lumot tayyorlang.
   
2. 
   Auditor ushbu vaziyatni baholash uchun qaysi me’yoriy hujjatlardan foydalanishi lozim;
   

Masala. Korxona ishlab chiqarish xarajatlari auditi jarayonida auditorlardan korxona buxgalterlari tomonidan quyidagi masalalar yuzasidan maslahat-tushuntirish ishlari berilishi lozimligi so’raldi:

1. Korxona transport vositasi shartnoma asosida ijaraga berilgan. Ijaraga oluvchi neft mahsulotlari bilan ta’minlanganda (unga sotilganda) umumbelgilangan soliq to’lovchi va yagona soliq to’lovchi bo’lgan korxonalar uchun qanday soliq oqibatlari yuzaga keladi?

2. Asosiy vositalarning ta’mirlanishi bo’yicha amalga oshirilgan xarajatlar ishlab chiqarish xarajatlariga kiritiladimi yoki asosiy vositaning qiymatigami?

3. Elektr dvigatellar korxonaning asosiy vositasi hisoblanmish mexanizmlarni harakatlantiradigan bir qismdir. Ishlab chiqarish zaruriyati bilan mashina va uskunalarning elektr dvigatel, nasos singari ehtiyot qismlarini tez-tez almashtirishga to’g’ri keladi. Bunda yangi elektr dvigatel xarid qilinib, foydalanishga berilganda u asosiy vosita sifatida buxgalteriya o’tkazmasi orqali ifodalanadimi yoki unga ehtiyot qism sifatida qaraladimi?

Talab qilinadi:

1. Auditor ushbu vaziyatni baholash uchun qaysi me’yoriy hujjatlardan foydalanishi lozim;

2. Ushbu holatda auditor qanday audit usullaridan foydalanishi lozim?

3. Korxona buxgalteri tomonidan yuqoridagi muomalalar to’g’ri hisobga olinganligini tekshirib, auditorlik dalolatnomasini tuzing.