Audit” kafedrasi “audit” fanidan O’quv-uslubiy majmua

Ishlab chiqarish xarajatlarining buxgalteriya hisobi bo’yicha ichki nazorat tizimi holatini tekshirish yuzasidan testlar

. №	Test sinovlari bo’yicha yo’nalishlar va savollar	Javoblar
		Javob yo’q	Ha	Yo’q	Izoh
1	2	3	4	5	6
1	Shartlar Yuk xatlari, cheklab-olish xaritalari, talabnomalar, naryadlar, tabellar, hisob varaqalari blankalaridan moddiy javobgar shaxslardan tashqari boshqalar foydalana oladimi?			x
2	Haqqoniylik Usta (brigadir) tomonidan tayyorlangan materiallarni olish talabnomalari va ish vaqtini hisobga olish varaqalari tekshiriladimi ?		x
3	Har hafta yakuni bo’yicha usta (brigadir) tomonidan tayyorlangan mehnat va ishlatilgan materiallar to’g’risidagi hisobot tekshiriladimi?			x	Korxona da nazorat past
4	To’liqlik Yuk xatlari, cheklab olish xaritalari, talabnomalar, naryadlar, tabellar, hisob varaqalari oldindan raqamlanadimi va undan mavjud bo’lmagan va soxta hujjatlarni aniqlash uchun foydalaniladimi?		x
5	Javobgarlik Naryad-topshiriqnomalar, materiallar bo’yicha yuk xatlar va ishchi kuchiga bo’lgan ehtiyojlar maxsus mas’ul shaxslar tomonidan tayyorlanadimi?		x
6	Aniqlik Materiallarni sarflash, mehnat hisobi va ishlab chiqarish hisobotlari bo’yicha dastlabki hujjatlar ma’lumotlari bo’yicha aniqlangan farqlar tekshiriladimi?		x
7	Xarajatlar bo’yicha me’yorlar muntazam ravishda qaytadan ko’rib chiqiladimi?			x	Korxona da nazorat past
8	Tayyor mahsulot to’g’risidagi hisobot ma’lumotlari bilan omborga kirim qilingan mahsulotlar to’g’risidagi ma’lumotlar orasidagi farqlar hisobga olinadimi?		x
9	Tabaqalashtirish Xarajatlar kalkulyatsiya elementlari va bandlari bo’yicha to’g’ri tabaqalashtiriladimi?		x
10	Hisob Mahsulot tannarxi bo’yicha xarajatlar hisobi va kalkulyatsiya usuli tanlab olinganmi?		x
11	Xarajatlar hisobi uchun mas’ul shaxslar tomonidan segmentlar bo’yicha va umumlashtirilgan hisob ma’lumotlari tekshiriladimi?		x
12	Davriylik Xarajatlar hisobi "Voqealarni davr bo’yicha aniqligi" tamoyiliga javob beradimi?			x

Nazorat muhiti quyidagi elementlardan iborat:

- siyosat va boshqaruv uslublari;

- korxonaning boshqaruv tuzulmasi;

- direktorlar kengashi, xususan uning auditorlik komiteti faoliyati;

- boshkaruv funktsiyalari va mas’uliyatlarni taqsimlash uslublari;

- nazorat boshqaruv uslublari, shu jumladan ichki audit;

- kadrlar siyosati va amaliyot;

- tashqi ta’sirlar (banklar tekshiruvi, soliq nazorati).

Nazorat muhitidagi nazorat amallariga nazorat amallarining ayrim xususiyatlari xosdir. Rahbarlar va menenjerlarning nazoratga munosabati nazorat muhitiga eng katta ta’sir ko’rsatadi. Boshkaruvning yuqori pog’onasi xizmatchilarning nazoratga munosabatini belgilaydi. Yaxshi boshqaruv muhiti yuqori darajadagi ichki kommunikatsiya tizimini ta’minlaydigan, direktorlar Kengashi huzuridagi auditorlik inspektsiyasining samarali ishlashiga yordam beradigan, byudjetlar tizimi (biznes-reja yoki smeta) va ularning bajarilishi to’g’risidagi hisobotlardan foydalanadigan, ichki auditning samaradorligini ta’minlaydigan boshqaruv tizimi bilan tavsiflanadi. Keyinchalik, nazorat muhiti korxona xodimlarining kompetentliligi, xizmat vazifalarining taqsimlanishi, aktivlar, hujjatlarni olish imkoni va hisob yozuvlarini vaqti-vaqti bilan taqqoslab turish bilan aniqlanadi. Nazorat funktsiyalarini amalga oshiruvchi xodimlar kompetentliligi korxona ichki nazorat tizimining asosiy belgisi hisoblanadi. Korxonaning kadrlar bilan bog’lik muammolari ichki nazorat tizimiga salbiy ta’sir ko’rsatadi. Agar buxgalterlar tez-tez almashtirib turilsa, bu hisob va nazorat funktsiyalari etarli tajribaga ega bo’lmagan va buning oqibatida ko’plab xatolarga yo’l qo’yadigan odamlar tomonidan bajarilishga olib keladi. Yangi rahbarlar va mansabdor shaxslar korxonadagi hisob tizimi bilan etarli darajada tanish bo’lmasligi mumkin. Ayrim hollarda buxgalteriya xodimlari yuqori boshqaruv bo’g’ini tomonidan topshirilgan nojo’ya hisob amallarini bajarishni xohlamaganliklari uchun ham ishdan bo’shab ketadilar. Shuning uchun ham buxgalteriya xodimlarining tez-tez almashtirilib turishi noxush fakt bo’lishi mumkin.