Xo‘jalik operatsiyasining
mazmuni
|
So‘mma,
ming so‘m
|
Hisobvaraqlar
korrespondensiyasi
|
Yozuvlarni tasdiqlovchi
hujjatlar
|
Debet
|
Kredit
|
|
Xodimga kompyuterni realizatsiya qilish aks ettirildi
|
500
|
4730
|
9310
|
Asosiy vositani hisobga olish inventar varaqasi, asosiy vositalarni qabul qilish dalolatnomasi
|
Kompyuterning boshlang‘ich qiymati hisobdan chiqarildi
|
1 020
|
9310
|
0140
|
Hisoblash qaydnomasi, limit-zabor kartalari
|
Kompyuterning hisoblangan eskirishi hisobdan chiqarildi
|
612
|
0230
|
9310
|
Qayta baholash qaydnomasi, schot fakturalar
|
Realizatsiyadan zarar
aks ettirildi
|
92
|
9420
|
9310
|
Buxgalteriya hisob-kitobi, inventar kartochkalar, moliyaviy hisobot shakllari
|
Xodimdan to‘lov kelib tushdi yoki so‘mma xodimning ish haqidan ushlandi
|
500
|
6710
|
4290
|
Kirim kassa orderi, buxgalteriya hisob-kitobi
|
Talab qilinadi:
1. Auditor ushbu vaziyatni baholash uchun qaysi me’yoriy hujjatlardan foydalanishi lozim?
2. Ushbu holatda auditor qanday audit usullaridan foydalanishi lozim?
3. Bunday holatda auditorlar qanday yo‘l tutishlari lozim?
4. Korxona buxgalteri tomonidan yo‘l qo‘yilgan xatoni aniqlab, to‘g‘ri buxgalteriya provodkalarini bering hamda auditorlik hisobotining asosiy vositalar bo‘limi uchun ma’lumot tayyorlang.
Masala. Korxona (YAST to‘lovchi) balansida ofis mebellari to‘plami hisobga olingan bo‘lib, ularga bugungi kunda to‘liq amortizatsiya hisoblangan. O‘tkazilgan inventarizatsiya natijasida uni keyinchalik foydalanish uchun yaroqsizligi munosabati bilan hisobdan chiqarish to‘g‘risida qaror qabul qilindi. Mebellar to‘plamining hisobdan chiqarish paytidagi tiklash qiymati hisoblangan amortizatsiya so‘mmasiga teng bo‘lib, 1050 ming so‘mni, qayta baholash qoldig‘i 92 ming so‘mni tashkil qiladi. Korxona buxgalteri tomonidan mazkur holda to‘liq amortizatsiyalangan mebel to‘plamining tugatilishidan olingan daromad 92 ming so‘m (1050 - 1050 + 92), deb baholagan.
Korxona buxgalterining fikricha, korxonada to‘liq amortizatsiyalangan mebel to‘plamining tugatilishidan olingan daromad (92 ming so‘m) bo‘yicha YASTni hisob-kitob qilishda soliq majburiyatlari vujudga kelmaydi. Korxona buxgalteri tomonidan buxgalteriya hisobida mebel to‘plamining hisobdan chiqarilishi quyidagi yozuvlar bilan aks ettirilgan:
T/r
|
Xo‘jalik
operatsiyalarining
mazmuni
|
So‘mma
(ming so‘m)
|
Hisobvaraqlar
korrespondensiyasi
|
Yozuvlarni
tasdiqlovchi
hujjatlar
|
Debet
|
Kredit
|
1
|
Mebellar to‘plami tugatilishida tiklash qiymatini hisobdan chiqarish
|
1 030
|
9310
|
0140
|
Asosiy vositani hisobga olish inventar varaqasi, asosiy vositalarni qabul qilish dalolatnomasi
|
2
|
Mebellar to‘plamining hisoblangan eskirish so‘mmasini hisobdan chiqarish
|
1 000
|
1080
|
9010
|
hisoblash qaydnomasi, limit-zabor kartalari
|
3
|
8510-hisobvaraq bo‘yicha qoldiqni (saldo) hisobdan chiqarish
|
62
|
8310
|
9310
|
Qayta baholash qaydnomasi, schot fakturalar
|
4
|
Mebellar to‘plamini tugatishda moliyaviy natijani aks ettirish
|
80
|
9010
|
9110
|
Buxgalteriya hisob-kitobi, inventar kartochkalar, moliyaviy hisobot shakllari
|
Talab qilinadi:
1. Auditor ushbu vaziyatni baholash uchun qaysi me’yoriy hujjatlardan foydalanishi lozim?
2. Ushbu holatda auditor qanday audit usullaridan foydalanishi lozim?
3. Bunday holatda auditorlar qanday yo‘l tutishlari lozim?
4. Xato va kamchiliklar ro‘yxati jadvalini tuzing.
Masala. Korxonada asosiy vositalarni tanlov asosida inventarizatsiya qilishda dastlabki narxi 750000 so‘m, amortizatsiya 250000 so‘mlik subyekt yetishmasligi aniqlandi. Hisobot yilining dekabr oyida bu subyekt shartnomaga ko‘ra uning narxi 166000 so‘m amortizatsiya o‘tkazish paytida auditorga shartnoma va qabul topshirish akti taqdim etilgan. Auditorlik tekshiruvi jarayonida korxona asosiy vositalaridan bir qismini sotib yuborganligi va bu muomalalar buxgalter tomonidan o‘z vaqtida hisobga olingmaganligi aniqlandi. Shuningdek, ushbu xo‘jalik muomalalari hisobot yilining 31 - dekabrigacha bo‘lgan holati bo‘yicha buxgalteriya hisobi schetlarida aks ettirilmaganligi tekshiruv jarayonida ma’lum bo‘ldi.
Talab qilinadi:
1. Korxona buxgalteri tomonidan yuqoridagi muomalalar to‘liq va to‘g‘ri hisobga olinganligini tekshirib, ushbu muomalalar bo‘yicha auditorlik dalolatnomasini rasmiylashtiring.
2. Ushbu holatda auditor qanday audit usullaridan foydalanishi lozim?
3. Bunday holatda auditorlar qanday yo‘l tutishlari lozim?
4. Xato va kamchiliklar ro‘yxati jadvalini tuzing.
Masala. “DSHS” korxonasi mebel ishlab chiqarish bilan shug‘ullanadi. Korxona 2005-yilda tashkil topgan. 2012-yilda mebellarni obshivka qilishga moslashgan uskuna sotib olgan va hisob siyosatiga muvofiq tezlashgan amortizatsiya usulidan foydalanadi.
Uskunani 2012-yildagi sotib olish bahosi 1000000 so‘m bo‘lgan. foydali xizmat muddati 5 yil va tugatish qiymati 100000 so‘mni tashkil etgan.
1 - yil 1000000-40 %;
2 - yil 600000-40 %;
3 - yil 360000-40%;
4 - yil 216000-40%;
5 - yil qoldiq-29600;
Shu yilda amortizatsiya hisoblanishi kerak edi. Lekin xarajatlarni kamaytirish maqsadida buxgalter yillar yig‘indisi usulini tanlagan.
Talab qilinadi:
1.Auditor ushbu vaziyatni baholash uchun qaysi me’yoriy hujjatlardan foydalanishi lozim;
2. Ushbu holatda auditor qanday audit usullaridan foydalanishi lozim?
3. Bunday holatda auditorlar qanday yo‘l tutishlari lozim?
4. Yo‘l qo‘yilgan xatolik va shu xatoliklarning korxonaga ta’sirini aniqlang?
Masala. Chakana savdo korxonasi 160,0 ming so‘mlik bolalar assortimentidagi tovarlarni tekinga berdi. Tovarlarning xarid qilish qiymati - 160,0 ming so‘m. Mazkur hol qanday soliq oqibatlariga olib keladi keltirgan operatsiyalar buxgalteriya hisobida quyidagi yozuvlar bilan aks ettiriladi:
Do'stlaringiz bilan baham: |