Attestatsiya testlari

Matni o‘qing va 38-40-savollarga javob bering. 
Kamalak tabiatning eng go
ʻ
zal hodisalaridan biridir. Odamlar qadim zamonlardan beri 
uning qanday hosil bo
ʻ
lishi haqida bosh qotirib kelishadi.
Ayrim kishilar kamalakni “yomonlik alomati” deb bilishgan. Ular “marhumlarning joni 
narigi dunyoga kamalak orqali o
ʻ
tadi, kamalak paydo bo
ʻ
lganda kimdir o
ʻ
ladi”, deb 
hisoblashgan. Nаtijаdа kаmаlаk haqida ko
ʻ
plаb tasavvurlar, аfsоnа vа ertаklаr pаydо 
bo
ʻ
lgаn. Mаsаlаn, qаdimgi yunоnlar kаmаlаkni оsmоn bilаn yеr o
ʻ
rtаsidаgi yo
ʻ
l deb 
hisоblаgаnlar. Xitоyliklar esа kаmаlаkni osmondagi afsonaviy katta ilon dеb o
ʻ
ylаshgаn. 
Slаvyan хаlqlаri uni sаmоviy ko
ʻ
prik dеb tushungаnlar. Go‘yo dаryolаrdаgi suv bu ko
ʻ
prik 
оrqаli оsmоngа оlib chiqilаr ekаn-u, kеyin bu suv yomg‘ir bo
ʻ
lib yеrgа yog‘аrkаn. Texnik 
jihatdan qaralganda, atmosferadagi nur tomchi orasidan o
ʻ
tganda kamalak paydo bo
ʻ
ladi 
va nurning sinishi, ya’ni turli rangdagi egilgan yoy hosil bo
ʻ
lishiga olib keladi. Ko
ʻ
pincha 
kamalak ertalab yoki shomda paydo bo
ʻ
ladi. Kamalak hosil bo
ʻ
lishi uchun quyosh nuri 
taxminan 42º burchakda yomg‘ir tomchisiga tushib qolishi kerak. Bu holat quyosh 
osmonda 42º dan balandroq burchakda turganida ro
ʻ
y bermaydi.
Kamalakni qorong‘i tushishi bilan ham uchratish mumkin. Bunday holat “oy kamalagi” 
deb ataladi. Bunday vaziyatda yorug‘lik nurlari to
ʻ
g‘ridan to
ʻ
g‘ri oydan aks olganida 
vujudga keladi. Odatda, u juda yorqin bo
ʻ
lmaydi, chunki yorug‘lik qanchalik yorqin bo
ʻ
lsa, 
kamalak shunchalik rang-barang bo
ʻ
ladi. Muayyan yomg‘ir tomchilaridan aks urgan 
yorug‘lik, boshqa tomchilardan har birimiz uchun boshqa-boshqa burchakdan aks beradi. 
Aynan shu holat kamalakning turli ko
ʻ
rinishlarini hosil qiladi. Ikkita odam bitta joyda bir 
vaqtning o
ʻ
zida bo
ʻ
la olmasligi kabi turli odsamlar bitta kamalakni bir xil ko
ʻ
ra 
olishmaydi. Hatto bizning har bir ko
ʻ
zimiz har xil kamalakni ko
ʻ
radi.
Kamalakka qaraganimizda u biz bilan birga harakatlanayotgandek tuyiladi. Bu uni 
shakllantiradigan yorug‘lik muayyan vaqtda, muayyan masofa oralig‘ida va kuzatuvchi 
uchun muayyan burchak ostida amalga oshganligi uchun sodir bo
ʻ
ladi. Kamalakning 
ranglari qizil, zarg‘aldoq, sariq, yashil, havorang, ko
ʻ
k va binafsharanglardan iboratdek 
ko‘rinadi, 
ammo
aslida kamalak inson ko
ʻ
zi ko
ʻ
ra olmaydigan ranglarni o
ʻ
z ichiga olgan 
millionlab ranglardan iboratdir. Quyosh nuri yoki oddiy oq nur barcha ranglarni o
ʻ
zida 
jam etgan. Siz qiya turgan ko
ʻ
zguning bir chetiga yoki sovun pufagi yuzasiga nur 

---