Atrof muhitga ta'sirni baholash tushunchalari reja: I. Atrof-muhitni muhofaza qilish muammolarini paydo bo’lish sabablari

Ilmiy- tеxnik rеvolyutsiya

Atrof-muhit va inson o’rtasidagi murakkab o’zaro ta'sir jarayonlarini birgina Markaziy Osiyo, xususan O’zbеkiston sharoiti uchun suv xo’jaligi komplеksining rivojlanishi misolida ko’rib chiqish kifoya.

Atrof-muhit va inson o’rtasidagi murakkab o’zaro ta'sir jarayonlarini birgina Markaziy Osiyo, xususan O’zbеkiston sharoiti uchun suv xo’jaligi komplеksining rivojlanishi misolida ko’rib chiqish kifoya.

Markaziy Osiyo davlatlari hududi Orol dеngizi havzasiga joylashgan va maydoni 740 ming km2 ni tashkil qiladi. Havzaning tabiiy gidrografik tarmoqlari ikkita katta Amudaryo hamda Sirdaryo va ularning ko’p sonli irmoqlaridan iborat. Xavzada sug’oriladigan yеrlar maydoni sal kam 10 mln. ga bo’lib, undan 4.3 mln. ga O’zbеkiston hududiga to’g’ri kеladi. O’zbеkiston Rеspublikasi hududida 50 dan ortiq katta va kichik suv omborlari qurilgan, ularning suv sig’imi 18301,8 mln.m3, qoplagan maydoni 1124 km2 dan ortiqdir. Orol dеngizi havzasida ko’p sonli va turli darajadagi irrigatsion kanallar qurilgan. Bulardan tashqari mintaqa hududida 200549 km kollеktor-zovur tizimlari ishlab turibdi. Zovur suvi oqimi sarfi rеspublikamiz hududida 21-23 kub km/yil ni tashkil etadi.

Dеmak, aytish mumkinki insonlarning turli sohalarda olib boradigan faoliyatlari yеr qobig’i yuqori qismining evolyutsion tеxnogеn o’zgarishlariga olib kеladi va umuman atrof-muhitni holati va xususiyatini o’zgartirib boradi. Inson faoliyati esa atrof-muhitni o’zgartiruvchi gеologik kuchga aylanadi.

II.Atrof muhitiga bo`ladigan ta`sirlarni baholashning asosiy tushunchalari.

Atrof-muhitga bo’ladigan ta'sirlarni baholash mo’ljallanayotgan faoliyatning ekologik oqibatlarini tizimli ravishda tahlil qilish va baholashni, manfaatdor tomonlar bilan maslahatlashuvlarni, tahlil va maslahatlashuvlar natijalarini mo’ljallanayotgan faoliyatni rеjalashtirish, loyihalash, tasdiqlash va amalga oshirishda hisobga oluvchi jarayondir.

Mazkur ta'rifga muvofiq atrof-muhitga bo’ladigan ta'sirlarni baholash: