Atrof-muhit muhofazasi: o'rmonlar, o'tloqlar,qo'riqxonalar tabiat umumiy uyimiz

O’SIMLIKLAR DUNYOSI

Iqlim harorati va sug‘orish Vodiyda paxta, tamaki, shaftoli, o‘rik, uzum, anjir va anor o‘stirish imkoniyatini beradi. Oxirgi 10 – 15 yilda ushbu viloyatda subtropik o‘simliklardan xurmo ham iqlimlashtirilgan.

Vodiyning asosiy daryosi – Zarafshon uning viloyat hududidagi qismining uzunligi 215 km bo‘lib, Samarqand viloyati maydonida ikki tarmoqqa Oqdaryo va Qoradaryoga ajraladi. Ushbu daryolar Yangi rabot qishlog‘i yonida yana qo‘shilib, Miyonkol orolini hosil qiladi. Maydoni 1200 km2 Zarafshon daryosi muz, qorlardan to‘planadi. Tevarak – atrofidagi tog‘lardan oqib tuzilgan soylar sug‘orishga sarflangni uchun Zarafshonga yetmasdan tugaydi. Darg‘om, Narpay, o‘ng sohil Zarafshon eski Anhor, Tuyatortar, Miyonkol, Xatirchi kanallari va Kattaqurg‘on suv omborlaridan ekinlarni sug‘orishda foydalaniladi. Vodiy janubi – g‘arbiy qismidan oqadigan bir nechta soylar ham yozda qurib qoladi.

Tuproqlari, asosan, bo‘z tuproqlar, tekisliklar bilan 500 m gacha balandlikdagi tog‘ etaklarida och bo‘z tuproqlar (sug‘oriladigan yerlarda o‘tloqi bo‘z tuproqlar 1500 – 1700 m balandlikdan bo‘z tuproqlar, cho‘l zonasi qumoq, taqir bo‘z qo‘ng‘ir tuproqlar va shurxoklar tarqalgan) [32].

Yong‘oqzorlar va archazorlar tagida qo‘ng‘ir tuproqlar yanada balanlashgan qoramtir tuproqlar bo‘lib, undan yuqorida tog‘ – o‘tloqi va tog‘ tundra tuproqlar uchraydi.

Yovvoyi o‘simliklardan chalacho‘l va cho‘l o‘simliklari asosiy ko‘rinishini egallaydi, tog‘ yon bag‘irlarida o‘rmonlar uchraydi (archa, namataklar). Tog‘ yon bag‘irlaridagi tekisliklarda shuvoq bilan efemer, ya’ni tez qurib qoluvchi 1-2 yillik o‘simliklar ko‘p. Daryo bo‘ylarida, dashtlarda sho‘ra, galofit o‘simliklari o‘sadi. Zarafshon daryosi vodiysida terak, jiyda, oblepixa – chakanda, tol – maymunjon, yo‘lg‘un va turli – tuman to‘g‘ayzorlar mavjud. Tog‘larda 1120 – 2700 m balandlikda archa, pista, toshloq yon bag‘irlarida bodomzorlar uchraydi. Samarqand shahri yaqinida yong‘oqzorlar ko‘p.

Tog‘larda 1120 – 2700 m balandlikda archa, pista, toshloq yon bag‘irlarida bodomzorlar uchraydi. Samarqand shahri yaqinida yong‘oqzorlar ko‘p.

Yong’oq