Atom yadrosi ya zarralar fizikasi



Download 6,32 Mb.
Pdf ko'rish
bet281/314
Sana31.12.2021
Hajmi6,32 Mb.
#264351
1   ...   277   278   279   280   281   282   283   284   ...   314
Bog'liq
муминов-atom yadrosi va zarralar fizikasi

Sj
O h
- i ! 
i
- i
- n f
Л
“ -0*
Spin 1 = 0
-
k
4 ..........I-
."it
7ТЩ
0i
Щ
0!
ST*
-1 
-
i
l
l
!
 
0  !





.........д.........]........▲...... j  
\......

П  i 

'  ! 
o:
... i..... к -t......... | ... к - t .......









i
l
l
1 - 1  
J o 
1
h* 

>-H
 

J




[......
-'/2 

'/2 
I T ,  
-1
-Vz 

'/2 
1  Tz
a)  Barion oktet
b) Mezon oktet
Spin  /=3/2
s 
0
-1
- 2
- 3
...A-< 
....—
:
---
-f
-
--
>
............
t.............
......................
......
Л.
+...........
..............
>—... - д +< 
к___

.......\
\:
::
:
T

0:
^   <


Л
z l
........
Z" 
j
Л


:


i
!  n "\ 
1
.... —j
- 3 /2   -1   -'Л  

'/2 

3/2  T
г
d) Rezonanslar
7.2-rasm.


B itta  superm ultipletga  kiruvchi  zarralar,  ularning  massalari  farqlarini 
hisobga olmaganda, kuchli o ‘zaro ta’sirga ko‘ra, bir xil zarralar hisoblanadi. 
M asalan: 7.2-a-rasmdagi barion aktetga kiruvchi n va p o ‘ta superm ultiplet 
zarralari  ichida asosiy holatda joylashgan zarralar deb qaralsa (g‘alatiligi
S  =  0),  g‘alatiligi  Z   =  -1   bo ‘lgan  X   +,  S  
I   0  va  A °  giperonlar 
birin ch i  uyg‘ongan  holati,  g ‘alatiligi  Z   =  - 2   boMgan  ЕГ   va  s 0 
giperonlar esa ikkinchi  o ‘y g ‘ongan  holat deb qarash  mumkin.
Unitar  simmetriya  sxemasi  turli  massa,  izospin  va  giperzaryadga  ega 
boMgan zarralar orasida chuqur bogManish borligini  ko‘rsatdi.
M .Gell-M ann  7.2d-rasm da  keltirilgan  dekuplet  sxemasi  asosida  Q  
zarraning kvant xususiyatlarini oldindan aytib berdi va keyinchaliktopilgan 
bu zarraning xususiyatlari  toMa tasdiqlandi.
7.7-§.  K v a r k la r
Adronlarni  sistemaga  solish,  y a’ni  sinflarga  birlashtirishdan  tashqari, 
ularning har birini kichik miqdordagi fundam ental zarralardan tuzilganini 
aniqlashga urinishlar ko ‘p boMdi.
1964-yiId a  M .G ell-M ann  va  J.S v e y g la r  b ir-b irla rid a n   m u sta sn o  
giperzaryadi kasrli boMgan adronlaming unitar triplet oilasi mavjud boMishi 
kerakligini  aytdilar.  Bu  triplet a ’zolarini  Sveyg  «tuzlar»  deb  atadi,  G ell- 
M ann esa ularga «kvarklar» nomini berdi. K eyinchalik kvark term ini keng 
ishlatila boshlandi.
Dastlabki  vaqtda uchta kvark  va uning antikvarklari  bor deb qaraldi.
7.2-jadval
Kvarklarning kvant sonlari
K vark
I
P
В
T
T z
Y
S
q
с
b
t
U >yuqori
1/2
+  1
1/3
1/2
+1/2
+ 1 /3
0
+ 2 /3
d -p astk i

/1
+  1


f l
-1 /2
+ 1 /3
0
- « /*
S -g ‘alati
1/2
+1

0
0
- 2 / 3
- 1
- « /*
S -m aftu n k o r
1 /2
+1
1/3
0
0
+ 4 /3
0
2/S
+1
b -g o 'z a l
1/2
+1
0
0
- 2 /3
0
- 1 /»
0
+1
(t)-haq Iqiy
1/2
0
+ 2 /3
0
0
1


Antikvarklar kvant sonlarining (spin /  va izotopik spin  T dan tashqari) 
ishorasi bilan o ‘z kvarklaridan  farqlanadi.
Kvark  modeliga  ko ‘ra,  mezonlar,  kvark  va  antikvark  q,  q  juftiikdan 
tashkil  topgan.  M asalan,  ; r 4-mezon,  U-kvark  va  c/-antikvarkdan  tashkil 
topgan  boMishi  kerak.  ; r +-zaryadi  uni  tashkil  etgan  kvark-antikvark

1
zaryadining  yigMndisiga  teng,  + _  + _  = j ,   uning  barion  zaryadi  esa

3
— - — = 0  va  h.k.  K vark  m odeliga  k o ‘ra,  bario nlar  uchta  kvarkdan 

3

2
 
1
tuziladi.  Masalan:  proton p(uud),  elektr zaryadi  H----- 1--------- =  1, barion


3



,
zaryadi  ~  + ~  +  ~   — 1, g ‘alatiligi S  =  0 va h.k. Xuddi shuningdek, n(udd),

Download 6,32 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   277   278   279   280   281   282   283   284   ...   314




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish