Atom yadrosi ya zarralar fizikasi

T (grad) = 1,16  1 0 4 E (eV). 
(5.11.2)
M asalan , ikki proton Kulon to ‘ sigM (5 .1 1 .1 ) g a a s o s a n   1  M eV  g a t o ‘g ‘ ri 
k e ls a ,  te rm o y ad ro   r e a k s iy a s i  y u z   b e ris h i  u ch u n   T   =  1,16*  1 0 10 AT 
tem p eratu rag ach a  q izdirish   lozim .  U  Q uyosh  m a rk a z id a g i  haroratdan 
taxm inan  100 m arta katta.
T erm o yad ro viy  sin tezn i  is s iq lik   u slu b i  b ila n   h o sil  q ilis h   m um kin 
e m asd ek  k o ‘ rin ad i. L ekin q u y id a g i  ik k ita  m uhim  o m iln i h iso b g a o lsak :

---

b ir in c h id a n ,  z a r r a la r n in g   e n e r g iy a   b o ‘ y ic h a   ta q sim o ti  M a k s v e ll 
q o n u n ig a  b o ‘ y s u n a d i,  y a ’ ni  b e r ilg a n   te m p e ratu rad a  y a d r o la r n in g  
m a ’ lum  q ism i  o ‘ rtacha  en erg iyad an   kattaroq  e n e rg iy ag a  e g a   boMadi. 
Ikkinch idan,  K ulon  potensial  to ‘ sigM dan  e n e rg iy asi  k ic h ik   E  <  U kul 
boMgan  y a d ro la r   ham   tunnel  effe k ti  h iso b ig a  kulon  b arerid an   o ‘ tib 
r e a k s iy a g a   k iris h is h i  m um kin.  S h u n in g   uchun  ta b ia td a  term o yad ro  
re ak siyalari in ten siv yu z beradi va Q uyosh ham da boshqa y u ld u z la rn in g  
en e rg iya  m an b ayi  boMadi.
Sintez  reak siyasin i  reaksiyada  qatnashadigan  yadrolarni  tezlatg ich lar 
yo rd am id a  tezlash tirib   keyin  o ‘ zaro  to ‘ qnashtirish  yoMi  b ilan   am alga 
oshirish k u tilgan  natijalarni berm adi.  Bunda tezlatish uchun  s a rf boMgan 
energiya  sintez  n atijasid a  ajralib   chiqadigan  energiyadan  katta,  bundan 
tashqari,  sin tez  reak siyalarin in g   kesim i  io n izatsiya  kesim id an   8  —   9 
tartibga kich ik.  Shuning  uchun  tezlatilg an  yen gil  yadrolarning  eng ko‘ p 
qism i,  sintez  reak siyasig a  em as,  balkim   nishon  atom larini  u y g ‘ otish  va 
io n izatsiyaga  sarflaydi.
Demak,  hozircha  term oyadro  reaksiyasin i  olish  uchun  deyteriy-tritiy 
reaksiyasidan   foydalanish  m aqsadga muvofiq  hisoblanadi: