Atom yadrosi ya zarralar fizikasi

V  BOB.  YADROVIY  REAKSIYALAR VA TEZLATG ICH LAR
5.1 -§. Yadro reaksiyalari
Zarra  bilan  yadro  yoki  yadro  bilan  yadro  yadroviy  kuch  ta’sir  radiusi 
(10
~nsm)  qadar  yaqinlashib,  o‘zaro  ta’sirlashishi  natijasida  yadro  turli 
o‘zgarishi yoki yadro zarralarining qayta taqsimlanishi  mumkin. Yadroviy 
reaksiya  deb  ataladigan  bunday jarayonda  yadro  uyg‘onadi  yoki  yangi 
zarralar hosil  boMadi.
Shunday  qilib,  yadroviy  reaksiyani  hosil  qilish  uchun  yadrolarni  katta 
energiyali zarralar yoki yadrolar bilan  bombardimon  qilish kerak.  Bunday 
yuqori  energiyali  zarralar  radioaktiv  yemirilishda  hosil  boMadi.  Masalan, 
alfa-radioaktiv yadrolar yemirilishda 4-9 MeFenergiyalialfa-zarralaroqimi 
hosil  boMadi.  Kosmik  nurlar  tarkibida juda  katta  energiyali  zarralar  ham 
uchraydi.  Lekin  intensivligi  kam  boMganligi  uchun  ulardan  yadroviy 
reaksiyalarni  amalga oshirishda foydalanib boMmaydi.
Yadro va elementar zarralar xususiyatlarini keng o‘rganishlik uchun yuqori 
energiyagacha  tezlatib  beruvchi  tezlatgichlar  yaratilishi  juda  muhim 
hisoblanadi.
Hozirgi  vaqtda  yaratilgan  tezlatgichlar yordamida  turli  xil  reaksiyalar 
o‘tkazilmoqda.