Atom yadrosi ya zarralar fizikasi

v e
  + 
p
 
—>  e +
  + 
n ,  v M +  p
  —» 
jii+  + n
  reaksiya  boMishini  taqiqlaydi,
v e  +  p   —>  e +
  +  
n ,   Vft
  + 
p
 —^ 
ju+
  + 
n
  reaksiya boMishini ko‘rsatadi.
5. Spin. Spin zarraningxususiy mexanik momentini ko‘rsatadi va Plank 
doimiysi (h) birliklarida o ‘lchanadi. Zarra spini zarraning qaysi statistikaga 
bo‘ysunishini  va zarra to ‘lqin  funksiyasining skalyar,  spinor yoki  vektor 
xarakterga  ega  boMishini  belgilaydi.  Spini  nol  boMgan  zarralar  harakati 
skalyar,  yarim ga  teng  bo ‘lganlari  spinor  va  nihoyat,  birga  teng  spinli 
zarralar harakati vektor toMqin funksiyalar bilan ifodalanadi. Zarralar spini 
noldan  3/2 ga qadar qiym atlam i olishi mumkin.
6. Ju ftlik . Fazoda koordinatalar inversiyasi bilan bogMiq boMgan juftlik 
fazoviy  ju f tlik   deb  ataladi  va 
P
  simvol  bilan  belgilanadi.  Zarraning 
fazodagi  o ‘rnini  belgilovchi  koordinatalari  ishorasi  o ‘zgartirilganda 
fazoviy ju ftlik  o ‘zgarm asligi  (P  =  +1) va aksincha, o ‘zgarishi (P  =  -1 ) 
mumkin.  Shunga qarab, fazoviy ju ftlik ju ft yoki toq juftlikka ega boMadi. 
Zarralar  ichki juftlikka ega boMib,  u  ham ju ft yoki  toq  boMishi  mumkin. 
Zarralarning  ichki juftligi  ularning asosiy  kvant xususiyatlaridan  biridir. 
Spin va juftlik birgalikda Jp simvol bilan ko‘rsatiladi. Ichki juftlik saqlanish 
qonuni  sistem ada  biror  fizik  hodisa  ro ‘y  berganda  uning  k o ‘zgudagi 
tasvirida ham  shu hodisaning o ‘sha yo‘nalishda ro‘y berishini ko‘rsatadi. 
M atem atika  nuqtai  nazaridan  aytganda  P-juftlikning  saqlanishi  fizik 
qonunlarning  fazoviy  koordinatalar  ishorasining  o ‘zgarishiga  bogMiq 
emasligini  ifodalaydi.
Kuchli  va elektrom agnit o ‘zaro ta’sirda  P-juftlik saqlanadi  va  bunday 
jara y o n la rd a   y axsh i  k v an t  soni  boMadi.  K uchsiz  o ‘zaro  t a ’sird a  P- 
juftlikning saqlanish qonuni buziladi.
7. Izo to p ik  spin. Hamma zarralarning zaryad holatlari ularning izotopik 
spini bilan belgilanadi. Izotopik kvant soni T kuchli va elektromagnit o ‘zaro 
ta ’sirga  n isbatan  elem entar  zarralarning  qanday  nam oyon  boMishini

---

7
.1
-j
a
d
v
a
l
> S-