Атом ядроларининг асосий хусусиятлари. Ядро таркибидаги зарядлар ҳақида маълумотлар. Электр ва барион заряд. Жуфт‑жуфт, жуфт‑тоқ, тоқ‑тоқ ядролар. Изотоп, изобар, изотон, изомер ва кўзгу ядролар. Ядронинг массаси ва боғланиш энергияси



Download 0,68 Mb.
bet7/7
Sana05.04.2022
Hajmi0,68 Mb.
#530794
1   2   3   4   5   6   7
Bog'liq
Mavzu-2

самарали кесим деб атаймиз.
Эффектив кесимнинг бирлиги .

1-чизма. Самарали кесимни тасвирлайдиган тасвир.


Қалинлиги dx ва юзаси S бўлган текис параллел қатламни фараз қилайлик, унда ядролар бир текисда тарқалган деб қарайлик. Бу қатламга зарралар оқимига перпендикуляр қаратилган бўлсин. Қатлам ичида ndx дона ядролар мавжуд бўлади,  бу қатлам билан боғлиқ бўлади. Бу ерда n- бирлик ҳажмдаги ядролар сони, қатлам ичидаги майдончалар, умумий юзаси Sndx бўлади. ядролар билан тўқнашиш натижасида заррачалар оқимидан чиқариладиган зарраларни нисбий миқдори (қаралаётган қатламда   = ndx бўлади) қуйидагича топилади:
  = - n  dx.
Худди шундай: N = N0 
Ядронинг тўлиқ кесими: , бундан тез нейтронларда ( ) ўтказилган тажрибада аниқланганга асосан аниқланган. да ўтказилган тажрибада ва ўлчамлар аниқланган.
Заррачалар оқими интенсивлигини кучсизланишини (dN) ҳисоблаб ядроларнинг кесимини аниқлаш мумкин. Агар ядрони сферик шаклда деб қарасак унда ядронинг тўла кесими  = 2R2 бўлади. ядронинг самарали кесимини аниқлаш билан формула билан ядронинг радиусини аниқлаш мумкин бўлади. Атомдаги электрон учун бўлганда ~10-12m .
Ядро ўлчамларини, радиусини билган ҳолда ядро ичидаги протон, нейтрон ва электронларнинг импулсини топиш мумкин:
p =    1,1 • 10-14 g•sm/s
Уларни энергияси эса Eyad = pc = 3,3•10-4 erg  200 MeV бўлади.
Ядро ичидаги электр зарядининг зичлиги қуйидагича аниқланади:
.
Вейцеккер формуласи енгил элементлардан ва сеҳрли ядролар (нейтрон ёкипротонлар сонлари: 2;8;20;(28);50;82;126) дан ташқари элементларнинг боғланиш энергиясини топишда қўлланилади. Юқоридаги сонлар сеҳрли сонлар дейилади. Агар ядродаги протнлар ва нейтронлар ҳам сеҳрли сонларга эга бўлса, унда икки марта сеҳрли ядролар дейилади. Табиатда бундай элементлар ҳаммаси бўлиб бешта: . Бундай ядролар юқори мустаҳкамлик характерига эга, яъни катта солиштирма боғланиш энергиясига эга, табиатда бошқа элементларга нисбатан кўп тарқалган.
Вейцзеккер формуласини га нисбатан дифференциаллаб, доимй деб олиб тенгламани нолга тенглаштириб билан нинг боғлиқлик формуласини топиш мумкин бўлади.
ёки .
Бу формулалардан емириладиган ядролардаги ва сонлари топилади.
Боғланиш энергиясининг ва га боғлиқлиги горизонтал ўқда, вертикал ўқда эса ёки қўйилган графикда тасвирлаш мумкин.
Download 0,68 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish