Atmosfera sirkulyatsiyasi

---

Atmosfera

sirkulyatsiyasi

Atmosfera sirkulyatsiyasi (lot. circulatio

— doiraviy aylanish) — gorizontal o‘lchami

materik va okeanlarga, qalinligi bir necha

km dan o‘nlab km larga teng bo‘lgan juda

katta ko‘lamli havo oqimlari sistemasi.

Materik va okeanlar sirtining turlicha

isishi, havo oqimlarining ishqalanishi va

Yerning aylanishi ta’siridagi og‘ishi,

shuningdek to‘lqin va girdoblar hosil

bo‘lishi (planetar A. s., global A. s.) tufayli

---

vujudga keladi. Havo massalarining

ko‘chib yurishi kengliklararo va meridianal

yo‘nalishda ro‘y beradi. Troposferada eng

turg‘un oqimlarga 

passat

, 

antipassat

 va

mussonlar

 kiradi. Havo massalarining

ko‘chishi katta ko‘lamdagi girdoblar

(qarang Siklon va Antitsiklon) tufayli

o‘zgarishi mumkin. Stratosferaning yuqori

qismlarida havo oqimlari zonal (yozda

sharqiy, qishda g‘arbiy yo‘nalishda)

bo‘ladi.A. s. yildan-yilga yoki bir ko‘p yillik

davrdan boshqa ko‘p yillik davrga

o‘zgarib turishi Yer atmosferasi

Quyoshdan oladigan radiatsiya miqdori

b-n, ya’ni Quyosh faolligi b-n belgilanadi

(qarang Quyosh radiatsiyasi). A. s. iqlimni

shakllantiruvchi muhim jarayon; Yerning

---

har qanday joyidagi iqlim xususiyatlari

umuman doimiy A. s.ga, q. x.da barcha

turdagi ishlarni olib borishda muhim

ahamiyatga ega bo‘lgan ayrim yillar ob-

havosining xususiyatlari esa

sirkulyatsiyaning yildan-yilga o‘zgarishiga

bog‘liqdir. A. s.ni o‘rganish xalq xo‘jaligi

va q. x.ni meteorologik ma’lumotlar b-n

ta’minlashda muhim ahamiyatga ega.

[1]

1. OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-

yil

Manbalar

---

  Soʻnggi tahrir 2 yillar avval Umarxon III tomonidan amalga oshirildi  

Matndan CC BY-SA 3.0  litsenziyasi boʻyicha

foydalanish mumkin (agar aksi koʻrsatilmagan

boʻlsa).

"

https://uz.wikipedia.org/w/index

.php?

title=Atmosfera_sirkulyatsiyasi&o

ldid=2029060

" dan olindi