Атаманинг ўзбек тилидаги номланиши Атаманинг инглиз тилидаги номланиши

3.6 Номоддий активлар ҳисобининг вазифалари.

Номоддий активлар — маҳсулот ишлаб чиқариш жараёнида корхонанинг мулк объектларидан фойдаланиш мақсадида, ишларни бажариш, хизматлар кўрсатиш ёки товарларни сотиш ёхуд узоқ муддат давомида маьмурий ва бошқа вазифаларни амалга ошириш учун моддий-мулкий сақлаб турилмайдиган мулкларнинг идентификация қилинган объектларидир.¹⁰
Номоддий активларни тан олиш:

• 
  актив билан боғлиқ келгусида иқтисодий манфаатдорлик корхонага келишига ишонч мавжуд бўлса;
  
• 
  актив қиймати аниқ ҳисобланган бўлса номодлий активлар актив сифатила тан олинади.
  

Қуйидаги обьектларни номоддий активларга киритиш мумкин:

• 
  патент;
  
• 
  лицензиялар;
  
• 
  товар белгилари, савдо маркалари ва атамалар;
  
• 
  саноат намунаси;
  
• 
  дастурий таъминот;
  
• 
  муаллифлик ҳуқуқлари;
  
• 
  гудвилл;
  
• 
  франшизалар;
  
• 
  ер ва табиий ресурслардан фойдаланиш ҳуқуқи;
  
• 
  ноу-хау.
  

Номоддий активларни баҳолаш.

Номоддий активларни баҳолашда «Номоддий активлар» номли 7-сон БҲМАга асосланилиш лозим. Номоддий активларни баҳолашда қуйидаги баҳо (қиймат)лардан фойдаланилади:

• 
  дастлабки қиймат;
  
• 
  сотиш қиймати;
  
• 
  тугатиш қиймати;
  
• 
  қолдиқ қиймати;
  
• 
  ўрнини қоплаш қиймати.
  

Дастлабки қиймат — активни харид қилишда ҳақиқатда тўланган пул маблағлари ёки уни барпо этишда амалга оширилган ҳақиқий харажатлардир. Харид қилишнинг ҳақиқий қиймати номоддий активни харид қилиш ва уни ишлатиш учун тайёр ҳолга келтиришда қилинган барча харажатларни, яъни: харид нархи, юридик йиғимлар ва бошқа харажатларни ўз ичига олади. Ташкилот текинга олган номоддий активларнинг дастлабки қиймати эксперт йўли билан бозор нархида баҳоланган қиймат бўйича тан олинади. Текинга олинган номоддий актив кирим қилинган санада амал қилган нарх асосида жорий бозор қиймати шакллантирилади. Амалдаги нарх тўғрисидаги маълумотлар ҳам ҳужжатлар ва эксперт йўли билан тасдиқланиши керак.