Astronomiyadan ma’lumotnomalar

Quyosh tutilishi vaqtida, Oyning Yerga 
tashlagan soyasining koinotdan ko‘rinishi. 
Xalqaro Kosmik Stantsiyadan turib suratga 
olingan. Fotosuratda Quyosh tutilishi O‘rta 
Yer dengizi va Turkiya hududlarida sodir 
bo‘moqda. Tasvirda Kipr oroli yaqqol 
ko‘rinmoqda.
 
1487 yildagi to‘liq Quyosh tutilishi 
yo‘lagi
 
2060 yil 30-aprelda O‘zbekiston hududida Quyoshning to‘liq tutilishi yo‘nalishi (xarita markazidagi ko‘k egri chiziq, 
boshqa ko‘k chiziqlar, to‘liq Quyosh tutilishini, qizil chiziqlar esa, halqasimon tutilishi yuz beradiga hududlarni 
ko‘rsatmoqda, xarita 2041-2061 yillar Quyosh tutilishlari uchun. ©NASA).
 
2060 yil 30 aprel 
to‘liq Quyosh 
tutilishi xaritasi. 

---

Astronomiyadan ma’lumotnomalar
www.Orbita.Uz
kutubxonasi 
19
w
w
w
.O
r
b
it
a
.U
z
m
a
’
lu
m
o
tn
o
m
a
la
r
m
a
r
k
a
z
i.
2060 yildagi to‘liq Quyosh tutilishi, Toshkent vaqti bilan, 30 aprel, soat 15:25 da, qisman tutilish 
orqali boshlanadi. Ya’ni aynan shu vaqtda, Oy Quyosh diskini o‘ng tomondan o‘roq shaklida, asta sekin to‘sib 
qo‘ya boshlaydi.
To‘liq tutilish esa, Toshkent vaqti bilan soat 16:33 da boshlanib, u 1 daqiqa va 38 soniya davom etadi. 
Soat 16:35:26 da to‘liq tutilish yakunlanib, Quyosh diskining o‘ng tarafi asta-sekinlik bilan yorisha boshlaydi 
va soat 17:37 ga kelib, Quyosh tutilishi yakunlanadi. Tutilish vaqtida, Oyning Yerga tashlagan ko‘lankasi 
kengligi 222 km ni tashkil qiladi, bu vaqtda Oy, Yerdan 350206 km masofada bo‘lib, uning Yerdagi 
kuzatuvchiga nisbatan ko‘rinadigan diametri, Quyoshning ko‘rinadigan diametridan 1.066 marta kattaroq 
ko‘rinadi. Shuning uchun, Oy diski, Quyoshni to‘liq to‘sib qo‘yadi va qorong‘ulik tushadi. Oy soyasi tushgan 
hududlardan qaralganda, osmonda yulduzlar, sayyoralarni ko‘rish va Quyosh tojini kuzatish mumkin bo‘ladi. 
Umuman olganda esa, 2060 yil 30 apreldagi to‘liq Quyosh tutilishi 
hodisasi, bizning hududlarimizgacha avval Braziliyaning shimoliy-sharqiy 
sohillaridan boshlanadi va markaziy Atlantika orqali, g‘arbiy va shimoliy 
Afrika davlatlari - Kot d’Ivuar, Gana, Nigeriya, Niger, Chad, Liviya, 
Misrning shimoliy-g‘arbiy chekkasidan, Orta Yer dengizining sharqiy 
qismi, Kipr oroli, Turkiya, Armaniston, Ozarbayjon va Kaspiy dengizining 
markaziy qismi orqali o‘tib keladi. O‘zbekiston hududidan keyin, 
Qirg‘izistonning shimoliy viloyatlari hamda, sharqiy Turkiston (Shinjon-
Uyg‘ur muxtor o‘lkasi) orqali, Xitoyning markaziga borganda, to‘liq tutilish 
yakunlanadi (xaritaga qarang). Quyosh tutilishining maksimal fazasi, 28º 
shimoliy kenglik va 20,9º sharqiy uzunlikda, ya’ni, Liviya davlati hududida 
sodir bo‘ladi (xarita markazidagi yashil yulduzcha). Bu vaqtda Quyosh 
gorizontdan 76º yuqorida joylashib, azimut 154º ni tashkil qiladi.
...Agarda siz Quyoshning to‘liq tutilishi hodisasini kuzatmoqchi 
bo‘lsangiz va buning uchun 2060 yilni kutishni istamasangiz, quyidagi 
jadval asosida mos vaqt va joy tanlashingiz mumkin: