Astanaqulova zuhraxon baxtiyorjon qizi

Texnologiya fani darslarida muammoli vaziyatlarni vujudga keltirish.
Muammoli amaliy topshiriqlar odatda ma’lum va noma’lumni o’z ichiga oladi, ammo harakat usullari bilan bog’liq bo’ladi. Bunda topshiriqlarni bajarish natijasida o’quvchi yangi harakat usulini topishi yoki ma’lum usulni yangi sharoitlarda qo’llashi kerak.
Muammoli vaziyat muammoli ta’limni eng muxim momentidir.Mehnat darslarida 9 tipdagi muammoli vaziyatlarni vujudga keltirish mumkin :
1.O’quvchilarda mavjud bo’lgan bilimlar sistemasi bilan yangi bilimlar orasidagi nomuvofiqlardan chiqib keladigan muammoli vaziyatdir. Bu o’zlashtirilgan bilimlar bilan yangi faktlar yoki ilmiy bilimlar va ulardan oldingi xayotiy, amaliy bilimlar orasidagi nomuvofiqlik natijasida paydo bo’ladi.
Masalan : 6 sinf o’quvchilari tajribasidan ma’lumki motorli qayiqni suvda yurishi, samolyotning xavoda uchishi vintning aylanishi bilan sodir bo’ladi.
Bilimni to’ldirish uchun rezina dvigatelli qayiq modelini tayyorlashdan oldin, uning ataka burchagi nolbo’lgan vint bilan ishlashni namoyish qilinadi.
2.Konkret usulda nazariy jixatdan ma’lum bo’lgan eng muvofiq xarakat usulini tanlash muammosi paydo bo’ladi. Bunday masala qirqish rejimini tanlashda, jixozni nosozligini aniqlashda paydo bo’ladi.
Masalan : randalashda randa yog’och qatlamlarini o’zib olayotganini payqaydi. Lekin unga sabab qaysi biri ekanini bilmaydi, muammo sodir bo’ladi.
3.Mutlaqo yangi sharoitda mavjud bilimlar va xarakat usullaridan foydalanish zaruriyatidan kelib chiqqan muammolar.
Masalan : o’quvchilar istalgan asbob asosini pona tashkil qilishini bilgandan so’ng o’qituvchi ularga randa va sherxebl randa tig’i orasidagi farqni topishdek muammo.
4.O’quv muammosi xal qilishning nazariy mumkin bo’lgan yo’li bilan amalga oshirib bo’lmaslik orasidagi nomuvofiqlikdan kelib chiqqan muammo. Bu ishlab chiqarishga oid savollar tarzida «nega» degan savol.
Masalan: tasmali uzatmani uzatish 5 dan ko’p qism tayyorlash tavsiya etilmaydi va xokazo.