Asoslari fanida quyoshli uylarda quyosh energiyasidan samarali foydalanish mavzusning



Download 112,55 Kb.
Pdf ko'rish
bet1/3
Sana04.06.2022
Hajmi112,55 Kb.
#636649
  1   2   3
Bog'liq
quyosh energiyasidan foydalanishning fizik asoslari fanida quyoshli uylarda quyosh energiyasidan samarali foydalanish



QUYOSH ENERGIYASIDAN FOYDALANISHNING FIZIK
ASOSLARI FANIDA QUYOSHLI UYLARDA QUYOSH
ENERGIYASIDAN SAMARALI FOYDALANISH MAVZUSNING
AHAMIYATI
Nazarova Shohida – Buxoro Davlat Universiteti, magistr
Nazarov Erkin Sodikovich – Buxoro Davlat Universiteti, t.f.n., dotsent
Hozirgi kunda «Quyoshli uylar»ga bo`lgan qiziqish kun sayin ortib, ularning
soni tobora ko`paymoqda. Tabiiyki, bu borada ko`pchilikni qiziqtiradigan savollar
ham mavjud. Xo`sh, bunday uylarning tomiga qanday qurilma o`rnatiladi?
Qishning sovuq kunlarida, ayniqsa, tunda va bulutli kunlarda ham xonalardagi
issiq harorat bir maromda saqlanib turiladimi? Ta`kidlash lozimki, «Quyoshli
uylar»dagi o`ziga xos me`moriy va konstruktiv yechim – qo`shimcha qurilmalarsiz
issiqlikni saqlab turish imkonini beradi. Shu bois qirovli va bulutli kunlarda ham
xonalarda ma`lum vaqtgacha mo`tadil harorat ta`minlab turiladi. Havoning keskin
sovib ketishi, yomg’ir yoki qor yog’ishi bunga salbiy ta`sir ko`rsatolmaydi.
Quyosh bilan isitish uchun bino tomiga qimmat va foydalanish uchun noqulay
uskunalar o`rnatish shart emas. Gap shundaki, geliotexnik talablar inobatga olinib,
mohirona loyihalashtirilgan hamda janubga qaratib qurilgan oynaband ayvon tabiiy
nurni 25–35 darajali issiqlikka aylantirib beradi. Ma`lumki, qish faslida kunlar
qisqarib, Quyosh 8-9 soat mobaynida chiqib turadi. Shuning uchun kechki payt va
tunda xona harorati keskin tushib ketishi mumkin. «Quyoshli uylar»da shu jihat
alohida e`tiborga olingan. Ya`ni xona harorati mo`tadilligi ta`minlanadi.
Shuningdek, qurilish ishlarida qo`llanilgan oddiy toshlar ham issiqlikni saqlash
xususiyatiga egadir.Ilm-fanda passiv-Quyosh isitish tizimi deb yuritiladigan
usullardan qadimda ota-bobolarimiz keng foydalanishgan. Masalan, imoratni barpo
etishda Quyosh yo`nalishiga katta ahamiyat berilgan. Ayniqsa, qishloqlarimizda
ko`chalarning yo`nalishidan qat`iy nazar, uylarning xonalariga Quyosh nuri
ko`proq tushishini ta`minlash maqsad qilingan.


Quyosh nuri tuganmas energiya manbaidir. Yer atmosferasi chegarasiga
1,35
kW
/
m
2
nurlanish oqimi zichligi to`g’ri keladi va Quyosh doimiysi deb
yuritiladi. Quyosh nuri Yer atmosferasidan o`tganda, uning energiyasi qaytish,
tarqalish va yutilish jarayonlari natijasida kamayadi. Bu jarayonlar nurni havo
tarkibiga kiruvchi gaz molekulalari va chang zarralarining o`zaro ta`sirlari bilan
xarakterlanadi. Quyosh nuri yer yuzasiga etib kelganda, uning energiyasi
haqiqatdan ham kamayishiga qaramasdan, bir yilda Yer yuzasi qabul qilayotgan
Quyosh nurining energiyasi taxminan 1,2-1017
W
(1.1018
kW
.
soat
) ni tashqil
qiladi. Bu dunyoda iste`mol qilinadigan energiyadan 20000 marta ko`p. Ammo
Quyoshdan keladigan energiyaning hammasini to`plash juda mushkulligi bilan
xarakterlanadi.
Ekologik muhitga zarar bo`lmasliga uchun Yer yuziga tushadigan hamma
Quyosh energiyasining 1,5%, ya`ni yiliga 1,62-1016
kW
.
soat
energiyasidan
foydalansa bo`ladi (bu 2-1012
t
shartli yonilg’iga ekvivalentdir).
Yer kurrasi yuzasiga Quyosh nurining taqsimlanishi bir tekisda emas. Yil
davomida yerning 1 m
2
yuzaga to`g’ri keladigan Quyosh energiyasi 3000
MJ
/
m
2
dan 8000
MJ
/
m
2
gacha o`zgarib turadi. Yerning 1
m
2
yuzasiga bir kunda
tushadigan Quyosh energiyasining o`rtacha yillik miqdori 7,2

Download 112,55 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish