Asosiy xotira Bu dasturiy ta'minot dasturlari, operatsion tizim va boshqa ma'lumotlar

---

asosiy xotira Bu dasturiy ta'minot dasturlari, operatsion tizim va boshqa ma'lumotlar
saqlanadigan kompyuterning qismidir, shunda markaziy protsessor (CPU) vazifalarni bajarish
uchun kerak bo'lganda to'g'ridan-to'g'ri va tezkor kirish imkoniyatiga ega bo'ladi.
U kompyuterning ichki xotirasi sifatida tavsiflanadi. "Asosiy" so'zi uni periferik saqlash
qurilmalaridan ajratish uchun ishlatiladi. U tezkor xotira (RAM) deb ham ataladi, chunki
protsessor bu jarayonni ketma-ketlikda bajarmasdan zudlik bilan xotiraning istalgan sektoriga
o'tishi mumkin.
RAM - bu eng tezkor xotiraning turlaridan biri. Ma'lumotlarni o'qish va yozishga imkon
beradi.Biroq, kompyuterni o'chirish unda mavjud bo'lgan barcha narsalarni tozalaydi.
Kompyuter faqat asosiy xotirada joylashgan ma'lumotlarni boshqarishi mumkin. Shuning uchun
har bir ishga tushirilgan dastur va unga kirilgan har qanday faylni saqlash qurilmasidan asosiy
xotiraga ko'chirish kerak.
Komponentlar
Xotira modullari har xil o'lchamlarda va har xil pin konformatsiyalarida bo'lishi mumkin.
SIMM
"Onlaynda individual xotira moduli" qisqartmasiga mos keladi. SIMM - bu juda ko'p sonli xotira
chiplari bo'lgan kichik varaq. SIMMlar 32 bitli avtobusdan foydalanadi.
Dastlabki SIMM-larda 30 ta pin yoki ulagich bor edi, ular anakartga ulanadigan metall
kontaktlardir. Biroq, yangi SIMM chiplarida 72 ta pin mavjud.
Yangi protsessorlarga 64 bitli xotira avtobusi kerak, shuning uchun DIMM-lardan foydalanish
yaxshiroqdir.
Turlari
Dinamik Tasodifiy Xotira (DRAM)
Bu kompyuterda eng ko'p ishlatiladigan asosiy xotira turi. Ma'lumotlar bitlari kichik kondansatör
va tranzistordan iborat bo'lgan xotira qutisida saqlanadi.
Kondensator zaryadlangan yoki zaryadsizlangan holatda bo'lishi mumkin. Ushbu ikkita holat nol
va bitta bo'lgan bitning ikkita qiymatini ramziy qilish uchun ishlatiladi.
Biroq, kondansatörlerdeki elektr zaryadi asta-sekin yo'qoladi. Buni hal qilish uchun DRAM xotirani
yangilash uchun tashqi zanjirga ega bo'lishi kerak, uning dastlabki zaryadini tiklash uchun
kondensatorlardagi ma'lumotlarni qayta-qayta nusxalash kerak.
Shunday qilib, DRAM doimiy ravishda xotirada saqlanadigan har qanday ma'lumotlarni to'ldiradi.

---

Xotira xujayrasiga soniyasiga millionlab impulslarni yuborish orqali ma'lumotlarni yangilaydi.
Ushbu yangilanish jarayoni dinamik tasodifiy kirish xotirasining tavsiflovchi xususiyati
hisoblanadi.
DRAM - bu beqaror xotira, chunki uning ichidagi ma'lumotlar elektr quvvati uzilib qolganda darhol
yo'qoladi.
Statik tasodifiy kirish xotirasi (SRAM)
Bu har bir bitni saqlash uchun bistable anklav sxemasidan (flip-flop) foydalanadigan
yarimo'tkazgichli xotira. Odatda ko'milgan qurilmalarda xotira manbai sifatida ishlatiladi.
DRAMga qaraganda tezroq va qimmatroq.
SRAM-da saqlanadigan ma'lumot doimiy ravishda yangilanib turishi shart emas, bu xotirada
ma'lumotlar "statik tasvir" sifatida o'rnatiladi, quvvat o'chirilganda o'chirilguncha yoki ustiga
yozilguncha.
Binobarin, SRAM ishlatilmaganda u ancha samarali va energiya sarfida zichroq bo'ladi. Shu
ma'noda, bu protsessorlarda joylashgan keshlar kabi ba'zi foydalanish uchun DRAMga
qaraganda yaxshiroq variant.
Boshqa tomondan, DRAM zichligi uni asosiy xotira uchun yaxshi alternativa qiladi.
Xususiyatlari
Asosiy xotira kompyuter uchun zarur bo'lgan ma'lumotlarni oxir-oqibat saqlashni ta'minlaydi.
Ma'lumotlar kerak bo'lganda qattiq diskni qidirish o'rniga, tez-tez ishlatiladigan ma'lumotlar
vaqtincha RAMda saqlanadi va uni tezroq topish mumkin bo'ladi.
Kompyuter o'chirilganda, RAMdagi barcha ma'lumotlar o'chib ketadi va kompyuter qayta ishlay
boshlaganda yangi ma'lumotlarga joy ajratiladi.
Mikroprotsessor ko'rsatmalar to'plamini bajarishni tugatib, navbatdagi vazifani bajarishga
yaqinlashganda, RAMdan kerakli ma'lumotlarni oladi.
Kompyuter tezligi
Kerakli miqdordagi operativ xotiraga ega bo'lish kompyuterning tezligiga bevosita ta'sir qiladi.
Agar tizimda o'z dasturlarini ishga tushirish uchun etarli asosiy xotira bo'lmasa, u qattiq diskda
qo'shimcha ma'lumot manbalarini yaratish uchun operatsion tizimga tayanishi kerak, ma'lumotlar
bilan "almashish".
Biroq, protsessor RAM o'rniga qattiq diskdan ma'lumotlarni olish kerak bo'lganda, bu
kompyuterning ishlashini pasaytiradi.
Asosiy foydalanish

---

- kompyuterning umumiy ishlashini boshqaradigan asosiy tizimlarning nusxasini saqlash. Ushbu
nusxa kompyuter yoqilganda RAMga yuklanadi va kompyuter yoqilgan paytgacha qoladi.
- markaziy protsessor (protsessor) talqin qilish va bajarish uchun olishi kerak bo'lgan dastur
ko'rsatmalarining nusxasini vaqtincha saqlash.
- Kirish moslamasidan kiritilgan ma'lumotlarni vaqtincha saqlash. Dastur ushbu ma'lumotlarni
qayta ishlash uchun protsessorga uzatishni talab qilgunga qadar.
- Ilova ushbu ma'lumotlardan keyingi ishlov berishda qayta ishlatilishini yoki chiqadigan
qurilmaga yoki saqlash qurilmasiga o'tkazishni talab qilguncha, ishlov berish natijasida yuzaga
kelgan ma'lumotlarni vaqtincha saqlash.
Adabiyotlar
Jon Landers (2019). Kompyuterdagi asosiy xotira nima? Olingan: techwalla.com.
Vangie Beal (2019). Asosiy xotira. Vebopediya. Olingan: webopedia.com.
Blurtit (2019). Asosiy xotira (RAM) qanday vazifalarni bajaradi? Olingan: tech.blurtit.com.
Texnikalar (2019). Xotira moduli. Olingan: techterms.com.
Vikipediya, bepul ensiklopediya (2019). Kompyuter xotirasi. Olingan: en.wikipedia.org.