Asosiy tushunchalar

Kuchlanishni o‘lchash

Kuchlanishni o‘lchash uchun zanjirning istalgan qismiga voltmetr parallel qilib ulanadi. O‘zgarmas tok zanjirlarida kuchlanishni o‘lchash uchun, odatda, yuqori aniqlikdagi magnitoelektrik mexanizmli voltmetrlar ishlatiladi. SHu bilan birga, o‘zgarmas tok zanjirlaridagi kuchlanishni o‘lchash uchun elektromagnit, elektrodinamik, aylantirgich va issiqlik sistemasidagi volmetrlardan ham foydalansa bo‘ladi, ammo bunda o‘lchash aniqligi nisbatan pastroq bo‘ladi.

Doimiy tok zanjirlarida kuchlanish o‘lchashda voltmetrning o‘lchash chegarasini oshirish uchun uning cho‘lg‘amiga ketma-ket qilib ko‘p Omli qo‘shimcha qarshilik ulanadi. Bunday sxemada o‘lchanayotgan qarshilikning katta qismi qo‘shimcha qarshilikka tushadi chunki voltmetrning qarshiligi qo‘shimcha qarshilikdan ancha kichik bo‘ladi.

7.4-rasm sxemaga muofiq

bu yerda U-o‘lchanayotgan kuchlanish,

I_V-voltmetrdan o‘tayotgan tok,

R_V - voltmetrning qarshiligi,

R_sh –shunt qarshiligi

U_V-voltmetr o‘lchaydigan kuchlanishning maksimal qiymati.

Voltmetrning o‘lchash chegarasini kengaytirish koeffisienti:

Demak qo‘shimcha qarshilikning qiymati:

Qo‘shimcha qarshilik manganin yoki konstantin degan materiallardan tayyorlanadi, chunki ularning solishtirma qarshiligi katta, temperatura koeffisienti esa kichik bo‘ladi. Qo‘shimcha qarshiliklar 30 kV o‘zgarmas va 10 Gs dan 20 kGs gacha o‘zgaruvchan toklarda qo‘llaniladi. Qo‘shimcha qarshiliklar 0,01; 0.02; 0,05; 0,1; 0,2; 0,5 va 1,0 aniqlik sinflari ishlatiladi.