Asosiy qoidalar 1-modda. Mehnatga oid munosabatlarni tartibga soluvchi normativ hujjatlar

tomonidan to‘lash majburiyati

Xodim  mehnatda  mayib  bo‘lishi,  kasb  kasalligi  yoki  mehnat  vazifalarini  bajarish  bilan

bog‘liq  holda  sog‘lig‘iga  boshqacha  tarzda  shikast  yetishi  sababli  vafot  etgan  hollarda,  ish

beruvchi marhumning qaramog‘ida bo‘lgan mehnatga qobiliyatsiz shaxslarga, shuningdek o‘n

olti  yoshga  to‘lmagan  yoki  u  vafot  etgan  kunga  qadar  undan  ta’minot  olish  huquqiga  ega

bo‘lgan  shaxslarga,  marhumning  vafotidan  keyin  tug‘ilgan  farzandiga,  shuningdek  ota-

onasidan  biriga,  umr  yo‘ldoshiga  yoki  oilaning  boshqa  a’zosiga,  agar  u  ishlamasdan

marhumning uch yoshga yetmagan bolalari (ukalari, singillari) yoki nevaralarining parvarishi

bilan band bo‘lsa, zararni to‘lashi shart.

 LexUZ sharhi

Qarang: O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumining 2003-yil 19-dekabrdagi 18-sonli “Mehnat

vazifalarini bajarishi munosabati bilan xodimning hayoti va sog‘lig‘iga yetkazilgan zararni qoplashga oid

nizolar bo‘yicha sud amaliyoti haqida”gi qarorining 8-bandi.

Qaramoqda bo‘lish farazan olinadi va buning uchun dalil talab etilmaydi.

Quyidagilar mehnatga qobiliyatsiz deb hisoblanadi:

o‘n  olti  yoshdan  katta  shaxslar,  agar  ular  shu  yoshga  to‘lgunga  qadar  nogiron  bo‘lib

qolgan bo‘lsalar;

oltmish yoshga to‘lgan erkaklar va ellik besh yoshga to‘lgan ayollar;

belgilangan tartibda nogiron deb topilgan shaxslar.

Oila a’zosining mehnatga qobiliyatsizligi boshlangan vaqt (boquvchining vafotiga qadar

yoki undan keyin) uning zararni undirishga bo‘lgan huquqiga ta’sir etmaydi.

O‘n olti yoshdagi va undan katta o‘quvchilar, o‘quv yurtlarining kunduzgi bo‘limlarida

o‘qishni  tugatgunlarigacha,  lekin  o‘n  sakkiz  yoshga  qadar  bo‘lgan  davrda,  zararni  undirish

huquqiga egadirlar.

 LexUZ sharhi

Qarang:  O‘zbekiston  Respublikasi  Fuqarolik  kodeksining  1009-moddasi,  O‘zbekiston  Respublikasi

Vazirlar  Mahkamasining  2005-yil  11-fevraldagi  60-sonli  qarori  bilan  tasdiqlangan  “Xodimlarga  ularning

mehnat  vazifalarini  bajarish  bilan  bog‘liq  holda  jarohatlanishi,  kasb  kasalliklariga  chalinishi  yoki

---

salomatlikning  boshqa  xil  shikastlanishi  tufayli  yetkazilgan  zararni  to‘lash  qoidalari”ning  IV  bobi

(“Boquvchining vafoti sababli zararni to‘lash”).