Asosiy makroiqtisodiy ko’rsatkichlar va ularni tahlili Mundarija: Kirish

Makroiqtisodiyot fani – turli moddiy, moliyaviy, mehnat va boshqa tur boyliklarni bir mamlakatdagi barcha resurslar doiraviy aylanishini, ularni samarali ishlatilishini, iqtisodiy o’sish barqarorligini, ya’ni milliy iqtisodiyotni rivojlanishini umumiy holda o’rganadi.
Makroiqtisodiyot fanining ahamiyati nafaqat davlat boshqaruvida umumiqtisodiy siyosatni olib borishi va yo’nalishlarini ishlab chiqish uchungina, balki alohida tadbirkorlar, korxonalar, uy xo’jaliklari, oddiy fuqarolar faoliyatida ham zarur.

Inson juda turli-tuman ehtiyojlarga: oziq-ovqat, kiyim, boshpana, ta’lim, mehnat, ko’ngil ochish, muloqot va ko’plab boshqa ehtiyojlarga ega. Barcha sanalgan ehtiyojlar cheksiz turli-tuman shakllar, sifatlar, belgilar, xususiyatlarga ega. Bunda har bir inson yakka holda qanday ehtiyojlar u uchun eng muhim, ustivor hisoblanishini aniqlaydi, ya’ni u birinchi navbatda qanday ehtiyojlarni qondirishni zarur deb hisoblaydi.

Inson o’z ehtiyojlarini o’ziga qulay iqtisodiy ne’matlar yordamida qondiradi. Ularga oziq-ovqatlar, kiyim, kitoblar, avtomobillar, san’at buyumlari va boshqa shu kabilar kiradi.
Inson ehtiyojlarini qondirish uchun iqtisodiy ne’matlarning bir qismi inson ishtirokisiz tabiat tomonidan yaratiladi, bir qismi-ishlab chiqarish natijasi hisoblanadi.
Iqtisodiy ne’matlar ishlab chiqarish uchun insonga resurslar zarur.
Ishlab chiqarish resurslari – bu tovar va xizmatlar ishlab chiqarish uchun ishlatiladigan resurslardir.
Ishlab chiqarish resurslarini ishlab chiqarish omillari deb atash qabul qilingan va ularni uchga ajratiladi:
 yer;  mehnat;  kapital.
«Yer» (tabiiy resurslar) – bu tovar va xizmatlarni ishlab chiqarishda ishlatiladigan tabiat tomonidan berilgan resurslardir. Tabiiy resurslarga misol bo’lib suv resurslari, tuproq, o’simliklar, foydali qazilmalar hisoblanadi.
Mehnat (inson resurslari) – kishilarning ishlab chiqarish jarayonida ishlatiladigan jismoniy va aqliy qobiliyatlari, sog’lig’ining ahvoli, ta’limi va kasbiy ko’nikmalarini o’z ichiga oladi.
Kapital (kapital resurslari) – bu inson tomonidan yaratilgan va tovar hamda xizmatlarni ishlab chiqarish jarayonida foydalanish uchun mo’ljallangan buyumlardir. Kapital resurslariga misol bo’lib binolar va inshoatlar, asboblar va uskunalar, aloqa vositalari, transport, shuningdek qayta ishlangan hom ashyo va yarim tayyor mahsulotlar hisoblanadi.
Ba’zan ishlab chiqarish omillarining to’rtinchi ko’rinishi – tadbirkorlik ajratiladi, chunki u kishilarda tadbirkorlik qobiliyati deb ataluvchi noyob xususiyatlarning mavjudligini ko’zda tutadi.
Ishlab chiqarish jarayonini amalga oshirish uchun ishlab chiqarish resurslarining barcha turlariga: «yer», mehnat, kapitalga ega bo’lishi zarur. Biroq, inson ularning cheklanganlik muammosiga duch keladi. Bu cheklanganlik masalan, foydali qazilmalar zahiralarining cheklanganligi kabi tabiiy ravishda mavjud bo’lsa, shuningdek sub’ektiv ravishda, ya’ni inson psixologiyasi tomonidan tug’ilishi mumkin, chunki uning ehtiyojlari cheksizdir.
Ishlab chiqarish resurslarini cheklanganligi inson, oila, jamiyat oldiga tanlov muammosini qo’yadi: