Asosiy kism. Mexnat bozorini infrotuzilmasini rivojlantirish

Mehnat bozorining vazifalari va unga ta’sir etuvchi omillar. 
Mehnat bozori boshqa tovarlar bozoridan yuqorida bayon qilingan xususiyatlari 
va amal qilish mexanizmi komponentlaridan tashqari yana quyidagi xususiyatlari 
bilan farq qiladi:
Birinchidan, mehnat bozoridagi ishchi kuchini sotuvchisi bilan uning xaridori 
o’rtasidagi o’zaro munosabatlar uzoq muddat davom etadi. Tovar bozorlarida 
sotuvchi va xaridor o’rtasidagi munosabat, asosan, qisqa muddat ichida sodir bo’ladi. 
Ikkinchidan, mehnat bozorida pulsiz omillar katta rol o’ynaydi. Bu omillar 
qatoriga ishning murakkabligi va sertalabligi, mehnat sharoiti, uning inson 
salomatligi uchun xavfsizligi, ish bilan bandlik va kasbiy o’sishning 
kafolatlanganligi, jamoadagi ma’naviy muhit va boshqalar kiradi. 
Uchinchidan, mehnat bozoriga turli institusional tuzilmalar ta’siri kuchlidir. 
Kasaba uyushmalari, mehnat qonunchiligi, davlatning bandlik siyosati va kasb-hunar 
ta’limi, kadrlarni tayyorlash va qayta tayyorlash, malakasini oshirish tizimi, 
tadbirkorlar uyushmalari va boshqa institusional tuzilmalar mehnat bozoriga jiddiy 
ta’sir ko’rsatadi.Mehnatbozori o’zining turli segmentlariga ega bo’ladi.Ular o’z 
ichiga eng yuqori alakali mutaxassislar, malakali kadrlar va boshqa ishchi-xodimlar 
bozorlarini oladi(1.1.3-rasm). 
Ишчи кучини таксимлаш ва кайта таксимлаш 
Ташкилий-хукукий омиллар 
Ижтимоий омиллар 
Мехнат унумдорлигини устиришни 
рагбатлантрииш 
Ахоли даромадлари ва турмуш даражасини 
оширишга шароит яратиш 
Ишчи кучи мобиллигини фаоллаштириш 
. Mehnat bozori tarkibi (segmentlari) 
Mehnat bozori amal qilish mexanizmining muhim komponentlariga quyidagilar 
kiradi: 
- ishchi kuchiga talab. U mehnat bozoridagi ishchi kuchiga bo’lgan ijtimoiy 
ehtiyojning umumiy hajmini ifodalaydi; 
- ishchi kuchi (mehnat) taklifi, ishlashni istayotgan ishchi kuchining umumiy 
miqdori. Ishchi kuchi jinsi, yoshi, ma’lumoti, kasb-kori, malakasi nuqtai nazardan 
turli tarkibda namoyon bo’ladi; 
- ishchi kuchi bahosi ishchi va xodimlarning ish haqida ifodalanadi, ish haqi 
tovar qiymatining puldagi ifodasi, bozor bahosidir. 
- ishchi kuchi qiymati. Ishchi kuchi qiymati uni takror ishlab chiqarish uchun 
zarur bo’lgan moddiy va nomoddiy ne’matlar, xizmatlar qiymati bilan belgilanadi; 
- raqobat. Raqobat ish beruvchilar o’rtasida yuqori malakali ishchi kuchini jalb 
etish uchun olib borilsa, yollanma xodimlar o’rtasida yuqori haq to’lanadigan ish 
o’rinlari uchun raqobat kurashi yuz beradi (1.1.4-rasm).


МЕХНАТ БОЗОРИ 
Энг юкори малакали 
мутахассислар бозори 
Ишчи касб-корлари мехнат 
бозори 
Колдик мехнат бозори 

Малакали кадрлар бозори 

Норасмий мехнат бозори 
Кам малакали ходимлар ва хизмат 
курсатиш сохаси мехнат бозори