Асосий тушунча ва атамалар


Ижтимоий психологик диагностика ва сўров усуллари



Download 161,78 Kb.
bet2/6
Sana14.04.2023
Hajmi161,78 Kb.
#928218
1   2   3   4   5   6
Bog'liq
1445442308 61639

Ижтимоий психологик диагностика ва сўров усуллари

  • Ижтимоий психологик диагностика ва сўров усуллари
  • Сўров методлари ижтимоий психологияда жуда кенг тарқалган усуллардан. Бу – бевосита ёки бавосита йўл билан оғзаки ёки ёзма тарзда маълумотлар олиш усулидир. Унинг натижасида одамларнинг у ёки бу ижтимоий ҳодиса, қонуният ёки шахс тўғрисидаги фикрлари, баҳолари, установкалари, онгга ўрнашиб қолган фикрлари – стереотиплари аниқланади. Сўровнинг иккита асосий тури мавжуд:
  • интервью
  • анкета.
  • Биз, одатда, журналистлар томонидан сўроққа тутилган одамлар савол-жавобларини кўришга ўрганиб қолганмиз. Бу оддий интервью бўлиб, ижтимоий ҳаётнинг у ёки бу ҳодисасига нисбатан ижтимоий фикр ўрганилгандагина ишлатилади. Лекин психологик интервью бироз мураккаброқ жараён. Чунки бунда бевосита мулоқот жараёнида инсонларнинг юракларидаги яширин фикрлари, ҳодисаларга субъектив муносабатлари, ўтмиш хотиралар ва уларнинг талқини орқали жуда муҳим ҳаётий фактлар аниқланади. Журналистдан фарқли, психолог интервью жараёнини эркинроқ олиб боришга, максимал тарзда шахсий фикрни ажратиб олишга интилади. Шу боис, олдиндан айнан қандай жавоблар олишини билмайди. Психолог ана шундай интервьюни гуруҳ шароитида ҳам ўтказиши мумкин. Бунда мулоқот мунозара – дискуссия шаклида ўтказилиб, диагност фикрларни умумлаштириб, охирида ўзига зарур маълумотни тўплаб олади. Лекин бу жараён осон эмас. Мисол учун Ўзбекистон ТВдаги “Баҳс”, “Мен нечун севаман Ўзбекистонни”, “Азизим”, “Оддий ҳақиқатлар” каби кўрсатувлар гуруҳ шароитидаги сўровга мисол бўла олади.

  • Ёпиқ анкета саволларига берилиши мумкин бўлган жавоблар олдиндан кўрсатилади. Масалан: “Корхонангиз истиқболи нималарга кўпроқ боғлиқ?
  • а) меҳнат унумдорлигининг ошишига;
  • б) малакали кадрлар сонига;
  • в) раҳбарлик усулубининг такомиллашувига;
  • г) ташқи инвестицияларнинг дадил жалб этилишига;
  • д) иш шароитларининг яхшиланишига;
  • е) янги технологиялар ва асбоб-ускуналарга;
  • ж) яна (ёзинг)____________________”
  • Анкеталарга қўйиладиган асосий талаблардан бири – унга киритилган саволларнинг ҳамма учун тушунарли бўлишидир. Шунингдек, саволларнинг ва уларга берилган жавобларнинг максимал тарзда қисқа бўлиши ва анкетанинг ҳажм жиҳатдан жуда катта бўлмаслиги респондент вақтини кўп олмаслигини кафолатлайди. Бундан ташқари, ижтимоий-психологик феноменлар ўрганилаётганда, ҳар бир савол ўз ўрнида киритилиши, у мазмунан кишида шубҳа уйготмаслиги, самимий жавобга чорлаши лозимдир. Баъзан анкеталардаги саволлар савиясини пастлиги текширувчининг енгилтаклигини баҳолаб, жиддий жавоб ололмаслик ҳолатларини ҳам келтириб чиқаради. Масалан, баъзан умуман одобсиз саволлар берилади: “Мусиқани ёқтирасизми?”, “Ота-онангизни севасизми?” каби. Ёки баъзида узундан-узун саволларнинг берилиши респондент ўзидан нимани хоҳлашаётганликларини ҳис қилиш даражасини пасайишига хизмат қилади. Шунинг учун ҳам психологик текширувларда ўринли, маъноли, жўяли саволлар тузиш, уларнинг бирин-кетинлиги ва тартиби масаласига катта аҳамият беришлиши зарур.

Download 161,78 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish