Asos solingan yil

ISO. International Standards Organization.
Xalqaro standartlashtirish tashkiloti (ISO)
IP.Internet Protocol.
Internet protokoli. TCP/IP protokollari yig‘masidan iborat tarmoq pog‘onasi protokoli. IP protokolida tarmoqdagi har bir kompyuterga to‘rt xonalik IP manzil (4 bayt) mos qo‘yiladi. Shu bilan birga nimtarmoqdagi kompyuterlar manzilning umumiy boshlang‘ich bitlari bilan birlashtiriladi.
IP manzili
1. Nuqtalar bilan ajratilgan to‘rtta sondan iborat noyob son. Har bir son 0-255 oralig‘ida bo‘lishi lozim. Masalan 212.134.145.156. Internet tarmog‘idagi har bir kompyuter o‘zining noyob (doimiy yoki ulanish vaqtida belgilanadigan) IP manziliga ega. Kompyuterdan osonroq foydalanish uchun odatda uning domen nomidan foydalaniladi.
Internetga ulangan tarmoqlarni qurishda IP manzillar provayder tomonidan taqdim etilgan oraliqdan tanlab olinadi. Provayder tomonidan berilgan IP manzilga ega bo‘lmagan kompyuterlar (marshrutlash to‘g‘ri sozlanganda) lokal tarmoqlar uchun zaxiralangan oraliqdagi IP manzillarga ega bo‘lib, boshqa lokal kompyuterlar bilan ishlashi mumkin: 192.168.0.1 -
192.168.255.255, 172.16.0.1 - 172.16.255.255, 10.0.0.1 - 10.255.255.255. Ushbu kompyuterlar Internetga proksi serverlari yordamida yoki IP maskarad orqali ulanishi mumkin.
2. IP protokollari, masalan, Internet asosida qurilgan hisoblash tarmog‘ida kompyuterning raqamli manzili. Bunday tarmoqda ma’lumotlarni faqat IP manzillar bo‘yicha uzatish mumkin. Bugungi kunda 4 mlrd turli xil manzillarni ishlatish imkonini beruvchi 32-bitli manzillash qo‘llaniladi. Manzil makonining ma’lum oraliqlariga alohida ishlov beriladi: masalan, o‘z-o‘ziga axborot uzatish uchun “teskari aloqa halqasi” (loopback), lokal hisoblash tarmoqlarida ishlatiladigan manzillar bloklari, keng ko‘lamda tarqatish (broadcast) va guruhiy uzatish (multicast) manzillari. 32-bitli manzilni yozayotganda uning baytlari nuqtalar bilan ajratiladi, masalan: 192.168.38.94 (manzil 3’232’245’342 yoki C0A8265E16).
Manzil ko‘lamini kengaytirish uchun 128-bitli IPv6 manzillashini ishga tushirish rejalari bor. U tarmoqdagi turli qurilmalar uchun manzillarni erkin belgilash imkonini yaratadi. Inson uchun raqamli manzilni eslash noqulayligi tufayli, bitta kompyuterga bitta yoki bir necha so‘z ramzlarini berish imkonini yaratuvchi domen (https://t.me/c/1388196638/23) nomlarning maxsus tizimi ishlab chiqilgan.