Aslonov ilhom nizomovich

norasmiy muloqot
 doimo odamlarning hayotida koʻproq vaqtini oladi 
va  bunda  ular  charchamaydilar.  Lekin  shuni  tahkidlash  kerakki,  odamda  ana 
shunday  muloqotga  ham  qobiliyatlar  kerak,  yahni  uning  qanchalik  sergapligi, 
ochiq koʻngilligi, suhbatlashish yoʻllarini bilish, til topishish qobiliyati, oʻzgalarni 
tushunishi  va  boshqa  shaxsiy  sifatlari  kundalik  muloqotning  samarasiga  bevosita 
tahsir koʻrsatadi.  SHuning  uchun  hamma  odam  ham  rahbar  boʻlolmaydi,  ayniqsa, 
pedagogik  ishga hamma  ham  qoʻl  uravermaydi,  chunki buning  uchun undan  ham 
rasmiy, ham norasmiy muloqot texnikasidan xabardorlik talab qilinadi. 
Muloqot mavzui va yoʻnalishiga koʻra, uning: 

 
ijtimoiy  yoʻnaltirilgan
  (keng  jamoatchilikka  qaratilgan  va  jamiyat 
manfaatlaridan kelib chiqadigan muloqot); 

 
guruhdagi  predmetga  yoʻnaltirilgan
  (oʻzaro  hamkorlikdagi  faoliyatni 
amalga  oshirish  mobaynidagi  muloqot  —  mehnat, tahlim  jarayonidagi  yoki 
konkret topshiriqni bajarish jarayonida guruh ahzolarining muloqoti); 

 
shaxsiy muloqot
 (bir shaxsning boshqa shaxs bilan oʻz muammolarini ochish 
maqsadida  oʻrnatgan  munosabatlari);  pedagogik  muloqot  (pedagogik 
jarayonda  ishtirok  etuvchilar  oʻrtasida  amalga  oshiriladigan  murakkab 
oʻzaro tahsir jarayoni) turlari farqlanadi. 
Muloqotning  turi  va  shakllari  turlichadir.  Masalan,  bu  faoliyat  bevosita 
«yuzma - yuz»
 boʻlishi yoki u yoki bu 
texnik vositalar
 (telefon, telegraf va shunga 
oʻxshash)  orqali  amalga  oshiriladigan;  biror  professional  faoliyat  jarayonidagi 
amaliy
  yoki 
doʻstona
  boʻlishi; 
subhekt  -  subhekt
  tipli  (dialogik,  sheriklik)  yoki 
subhekt - obhektli
 (monologik) boʻlishi mumkin. 
Har  bir  muloqot  turining  oʻz  qonun-qoidalari,  tahsir  usullari  va  yoʻl-
yoʻriqlari  borki,  ularni  bilish  har  bir  kishining,  ayniqsa  odamlar  bilan  doimo 
muloqotda boʻladiganlarning burchidir. 

---

 
18 
Muloqot  murakkab  jarayon  boʻlganligi  uchun  ham  ayrim  olingan  muloqot 
shaklini  analiz  qilganimizda,  unda  juda  xilma-xil  koʻrinishlar,  komponentlar  va 
qismlar borligini aniqlashimiz mumkin.  
N.I.SHevandrin  esa  shaxslararo  muomalaning  3  shakli  haqida  mulohaza 
yuritadi: