Asimptota

Matematik iqtisod. 
Matematik iqtisod-predmeti iqtisodiy obyektlari va jarayoning matematik
modellari va ularni tadqiq etish metodlari bo’lgan nazariy va amaliy fan. 
Matematik fanlarning kelib chiqishi shubhasiz, iqtisod ehtiyojlari bilan
bog’liq bo’lgan Masalan, qancha maydonga don sepish oilani to’q tutish
uchun zarur ekin maydonini qanday qilib o’lshash va olingan hosilni chamlab 
baholash zarur bo’lgan Matematik iqtisod; shuningdek avvaldagi ma’lum iqtisodiy 
hodisalarning formullashtirilgan matematik tavsifi, iqtisodiy hisob – kitoblardagi turli 
gipotezalarning tahlili ularni ifodalovchi matematik munosabatlar bilan ham 
shug’ullanadi. Matematik iqtisodning taraqqiy. U <programmalashtirish>> degan umumiy nom bilan birlashtiriluvchi bir necha 

---

matematik sonlari paydo bo’lishiga turtki bo’ldi. Matematik metodlarni iqtisodga 
tatbiq qilish masalalarni ishlab chiqgan sovet matematigi L.V.Kantorovich ishlari 
Lenin va Nobil mukofotlari bilan taqdirlangan. 
Murakkab funksiya hosilasi. 
Agar u=
funksiya biror x nuqtada 
=
hosilaga ega bo’lsa , 
y=F(u) funksiya esa uning mos qiymatida 
=F’(u) hosilaga ega bo’lsa, u holda 
ko’rsatilgan x nuqtada y=F
murakkab funksiya ham 
=
(u)
ga teng 
hosilaga ega bo’ladi bu yerda u o’rniga u=
ifoda qo’yilishi zarur qisqacha 
=
ya’ni murakkab funksiyaning hosilasi berilgan funksiyaning hosilasi berilgan 
funksiyaning oraliqdagi argument u bo’yicha hosilasi berilgan funksiyaning
oraliqdagi argument u bo’yicha hosilaning oraliqdagi argumentning x bo’yicha 
hosilasi bilan ko’paytmasiga teng. 
Nyuton binomi. 
Nyuton binomi –ikki handing darajasini yakka hadlar yig’indisi ko’rinish 
ifodalovchi formulaning nomi ikki handing kvadrati uchun


b
a
b
a
ab
2
2
2
2




formulani qadimgi Bobil matematiklari bilishgan bo’lishi 
mumkin Qadimgi yunonlar esa uning geometrik talqinni bilishgan. Agar bu 
formulaning ikkala qismini ham (a+b) ga ko’paytirib qavslarni ochsak, 
 




b
b
b
a
a
a
b
a
b
a
a
a
b
b
b
a
ab
3
2
2
2
2
3
2
2
3
2
2
2











ya’ni 


b
b
a
a
b
a
a
b
3
2
2
3
3
3
3






---

hosil bo’ladi . 
Yana bir shunday qadam mana bu formulaga olib keladi. 


b
b
b
a
a
a
b
a
a
b
4
3
2
2
3
4
4
4
6
4






Koeffisientlar hosil bo’lishi qonuni osongina ko’rish mumkin 
b
a
3
had oldidagi 4 
koeffisent
b
a
2
va
3
a
oldidagi 3 va 1 koeffisentlar yig’indisi 3+3 ga teng 
3
ab
oldidagi 4 koeffisienti ham ana shu qonun asosida hosil qilamiz shunday qilib 


b
a
n

yoyilmadagi 
k
k
n
b
a

had oldidagi 
k
n
c
koeffisent 


1


n
b
a
yoyilmadagi 
1


k
k
n
b
a
va 
1


k
n
a
bu hadlar oldidagi 
1
1


n
n
c
va
k
n
c
1

koeffisientlrning yig’indisiga teng 
n
a
va
n
b
oldidagi koeffisientlar esa 1 ga teng bunda 


n
k
k
n
k
n
n
n
n
n
n
b
b
a
c
b
a
c
b
a
c
a
b
a











...
...
2
2
2
1
1
(1) tenglikdagi 
k
n
C
koeffisent 
Paskal uchburchagidagi (n+1)- qatorning hadi ekani kelib chiqadi.