Ashyoshunosligi

Georeshotka (geoto‘r)
— oddiy va rangli asfalt-beton yo£lning 
asos bilan mustahkam bog‘ianisbini taminlaydigan qoplama. 
Xomashyo sifatida polietilen yoki chidamli gazlama ishlatiladi. 
Qalinligi 1,5—1,8 m m li g eo to ‘r shaxm at shaklida o £zaro 
payvandlanib, asfalt-beton qatlami yotqizilishidan oldin uning 
yuzasi qoplanadi.
Geoto'r gidrotexnika, suv havzalari qirg£oqlarini sport maydon- 
lari, bog‘ yoMkalari, temiryo£l yoqalarining mustahkamligini oshi- 
rishda ham ishlatiladi.
76

---

Zamonaviy qurilish sanoati tom larni yopish ucliuri keng 
kolamdagi arzón, ko‘pchilikka ma’qul rangli, manzarali, qulay 
ashyolami tavsiya etadi. Tomlarni yopish uchun qo‘llaniladigan 
ashyo turlari kundan-kunga ko‘payib bormoqda.
Quyidagi rasmlarda tom 
(4.4; 4.5; 4.6; 4.7; 4.8; 4.9-rasmlarj
arxitekturasining asosiy qismi b o ‘lgan rang-barang qurilish 
ashyolarining turlari yoritilgan.
Tomlarni yopish uchun qoMlaniladigan ashyolarga quyidagi 
lalablar qo‘yiladi: suv o‘tkazmaydigan, o‘rnatishda kam mehnat 
l a lab qiladigan, sovuqqa chidamli, tom yopish ishlarini arzonligi, 
yong‘inga qarshiligi, tashqi muhit ta’siriga chidamliligi, ashyomng 
asoslangan narxi, Tomlar dizayni, yoqimli rangi, manzarasi, 
shuningdek, arxitektura shakh zamonaviy bo‘lishi kerak. Ulami 
tayyorlashda quyidagi birlamchi xomashyolar qo‘Uaniladi:
— temir-cherepitsalar;
— silikatlar — asbest-sementsopol va tabiiy cherepitsalar yoki 
qum-sement aralashmali cherepitsalar;
— organik — yog‘och, bitum va polimer kompozitsiya che- 
repitsalari;
— po‘lat;
— bitum;
— polimerlar va polimer, rezina-bitum ashyolar;
— soz tuproq.
Tomlarni yopish uchun qo‘llaniladigan ashyolarni o‘lchami 
va tashqi ko‘rinishiga qarab quyidagi guruhlarga bo‘lish mumkin:
— donah (cherepitsa, tabiiy shifer, «yumshoq» cherepitsa va 
hokazolar);
— varaqli (list) — asbest sement listlar, temir listlar, temir 
cherepitsalar, ondulin va boshqalar