Ashyoshunosligi

4.10. Rezina-bitumli asfalt-beton qorishmasi
Qorishma qulay joylanishi va mayin boMishi uchun uni 180— 
220°C da 4—5 soat davomida aralashtiriladi. Ammo uning elastikligi 
uzoq vaqt ta’sir qiladigan haroratda kamayadi. Shunday qizdirish 
10—14 soat davom etsa, bitumdagi rezina samaradorligi 10% dan 
oshmaydi. M a’lumki, shina rezinasi pishgan (vulkanizirovanniy) 
bo£ladi. U bitumda umuman erimaydi, faqatgina ko‘pchiydi. Shu 
sababli rezina sanoatida pishgan yoki pishmagan rezina kukuni 
ishlab chiqaradi.
Bunday kukun 130—160°C issiqlikda bitumda tez 15—40 da- 
qiqada eriydi va asfalt-beton qorishmasiga salbiy ta’sir etmaydi. 
Rezina kukuni asfalt-betondagi mineral to ‘ldirgichlar og‘irligining
75

---

2—3 % ini tashkil etadi. Rezina qo‘shilmaning afzalligi, uning 
mineral kukuni va bitum. bilan elastik va yopishqoq bo‘tqa hosil 
qilib mayda-yirik toldirgichlami o‘zaro mustahkam boglashidadir. 
Bu esa issiq-quruq iqlim sharoitida bo‘lgan asfalt-beton yolning 
chidamliligini uzaytiradi. Shuningdek, asfalt-betonga qo£shilgan 
rezina kukunini, uning dinamik zarbga bardoshliligini oshiradi. 
Mashinalar shovqinini o ‘ziga ko£p yutadi. Shu bilan birga, asfalt- 
betonning dinamik qayishqoqlik moduli kamayadi. Ayniqsa, qish 
mavsumida bunday asfalt-betonning darz va yorilishga qarshihgi 
ortadi.
Bitum-rezina qotishmasi asfalt-beton g£ovakligini, zararli muhit 
ta’siriga chidamliligini oshiradi. Rezina kukunidan 3% miqdorda 
qo£shilgan asfalt-betonning suv o £tkazuvchanligi 10 baravar ka­
mayadi, muzlashga chidamliligi esa kam ida 30% ga ortadi. 
Avtomobil shinasining asfalt-beton yuzasi bilan tishlashishi 20— 
40% ga ortadi.
Termoelastoplast polimer bitum 
boglovchilar asosida olingan 
asfalt-betonning quruq-issiq m uhit ta ’siriga chidamli ekanligi 
ilmiy-amaliy tomondan isbotlandi. Polimer divinilstirol tarkibini 
takomillashtirib, yo£lbop asfalt-beton uchun quruq-issiq muhitga 
chidamli termoelastoplast xossaga ega bo£lgan bog£lovchi ishlandi. 
Bunday asfalt-beton mustahkamligi uzoq vaqt saqlanib, eiastikligi 
yuqori bo£lib turaveradi. Divinilstirol termoelastoplast qo‘sbilgan 
(bitum og£irligiga nisbatan 2,0—2,5%) asfalt-beton mustahkamligi 
23°C da 16 M Pa dan katta, nisbatan cho£zilishi 65% ni tashkil 
etadi. Issiqlik darajasi +80°C bilan —80°C oralig‘ida bunday asfalt- 
beton o£zining elastikligini kamaytirmaydi.