Ashyoshunosligi

13.21. Betonpolimerlar
Qotgan béton buyumlar va konstruksiyalarni suyuq polimerga 
shimdirib, betonpolimer olinadi. Ma’lumki, béton qotgandan keyin 
unda mayda darzlar, bo'shliqlar, buzilgan chuqurlar boladi. Zich 
betondagi g‘ovaklar miqdori 8—20% gacha boTishi mumkin. 
Shimdirish uchun, asosan, suyuk monomer (metilmetakrilat yoki 
stirol), polimer (epoksid va poliefir smolalari), qayishqoq termop- 
lastlar (bitum, petrolatum, oltingugurt va hokazo) hamda har xi! 
suyuq kompozitsiyalar ishlatiladi. Béton qoziqlarini bitum bilan 
shimdirib ularning chidamliligini oshirish usuli awaldan m a’lum. 
Yangi innovatsion texnologiyalarga ko‘ra, betonni shimdirish 
uchun yangi termoplastik polimerlarning turi va olish usullari 
ko‘paydi. Qurilish buyumlari va konstrusiyalarning gaz, suv 
o ‘tkazm asligini, muzlashga va har xil zararli suyuqliklarga 
chidamliligini oshirishda ularni bitum-petrolatum eritmasi yoki 
oltingugurt bilan shimdirilsa, katta iqtisodiy samara berishi ushbu 
darslik muallifi professor Kasimov E.U. va uning shogirdlari 
tomonidan ilmiy asoslangan.
13.22. Temir-beton
Bino va inshootlarni montaj qilishda kompleks qismlardan 
tashkil topgan yig‘ma temir-beton buyumlar ishlatiladi. Masalan, 
poydevor bloklari, devor va qavatlararo pSitalar, yig‘ma zinapoyalar, 
ustun va to‘sinlar, inshoot va temir-beton qoziqlar, ravoq va h.k. 
shular jumlasidandir. Qurilishda ishlatiladigan barcha temir-beton 
konstruksiyalar ikki usulda tayyorlanadi:
— 
qurilish obyektining o‘zida ishlanadigan béton quyma yaxlit 
(monolit) béton konstruksiyalar deyiladi. Jumladan, Yunuso-
329

---

boddagi sog‘lomlashtirish markazi quyma béton qorishmadan 
ishlangan 
(13.11-rasm);
13.12-rasm. Temir-beton toesinbop armatura karkas.